Trẻ bị nổi hạch sau gáy là triệu chứng khá phổ biến, có thể gặp ở hơn ⅓ số trẻ khoẻ mạnh. Vậy tình trạng này là gì, có nguy hiểm không và điều trị ra sao? Nếu con bạn đang gặp tình trạng này thì hãy tham khảo ngay thông tin trong bài viết dưới đây.
Trẻ bị nổi hạch sau gáy là gì?
Trẻ bị nổi hạch sau gáy là tình trạng nổi một hoặc một nhóm hạch bạch huyết ở vùng phía sau gáy của trẻ. Hạch bạch huyết này phì đại bất thường với kích thước trên 1cm, có thể đau hoặc không đau. Khi bị nổi hạch trẻ có thể gặp một số triệu chứng như: Đổ mồ hôi đêm, sốt, mệt mỏi, đau đầu, biếng ăn,...
Trẻ bị nổi hạch sau gáy là tình trạng nổi một hoặc nhiều hạch bạch huyết ở vùng gáy
Có trẻ không có biểu hiện nào nhưng có trẻ lại có những triệu chứng rõ ràng. Vì vậy khi thấy vùng gáy của trẻ nổi hạch bất thường kèm theo các triệu chứng khác, bố mẹ hãy đưa trẻ đi khám ngay để phòng ngừa nguy cơ mắc các bệnh lý khác.
Triệu chứng, dấu hiệu thường gặp của tình trạng trẻ bị nổi hạch sau gáy
Theo các chuyên gia y tế, trẻ bị nổi hạch sau gáy là hạch bạch huyết phì đại bất thường sau vùng gáy. Hạch này có dạng hình bầu dục hoặc tròn, sờ vào có cảm giác mềm. Bên trong hạch chứa nhiều tế bào miễn dịch giúp loại bỏ những vi khuẩn, virus gây bệnh và không cho xâm nhập vào cơ thể.
Hạch nổi to, sờ thấy cục là dấu hiệu nhận biết rõ nhất
Dấu hiệu đầu tiên dễ nhận thấy nhất là sau gáy nổi cục hạch có thể sờ và cảm nhận được. Ngoài ra hạch còn nổi ở cả vùng nách, vùng bẹn khi cơ thể đang gặp vấn đề bệnh lý nào đó. Nếu thấy trẻ có các dấu hiệu dưới đây thì các bậc phụ huynh hãy đưa trẻ đi gặp bác sĩ ngay, bao gồm:
- Nổi hạch toàn thân.
- Kích thước của hạch nổi lớn hơn 25mm.
- Sau khi điều trị hạch vẫn nổi, vẫn to, vẫn tồn tại.
- Hạch sưng to dần lên và lan sang các vị trí khác của cơ thể.
- Sờ hạch cứng, không di động, không đau nhưng sưng to.
- Trẻ bị sút cân nhanh không rõ nguyên nhân.
- Trẻ bị đổ mồ hôi nhiều vào ban đêm.
- Hạch nổi sưng to ở vùng cổ gây khó nuốt, khó thở.
- Hạch gây đau, sưng tấy.
- Hạch xuất hiện ở trẻ dưới 1 tháng tuổi.
Nguyên nhân chính gây hạch nổi sau gáy ở trẻ em
Trẻ bị nổi hạch sau gáy do nhiều nguyên nhân, dưới đây là những nguyên nhân phổ biến thường gặp, bao gồm:
- Thông thường, hạch bạch huyết sau gáy là dấu hiệu của nhiễm trùng đường hô hấp trên (như cảm lạnh thông thường) hoặc nhiễm trùng ở các mô gần đó. Nhiễm trùng do vi-rút là nguyên nhân phổ biến nhất gây nổi hạch sau gáy ở trẻ em. Những vấn đề này thường là tạm thời và có thể điều trị được.
- Rối loạn hệ thống miễn dịch: Mắc các bệnh tự miễn như lupus, viêm khớp dạng thấp cũng có thể gây nổi hạch sau gáy cho trẻ em.
- Nhiễm trùng thông thường: Viêm họng liên cầu khuẩn, sởi, nhiễm trùng tai,...
- Nhiễm trùng không phổ biến: Bệnh lao, bệnh toxoplasma, giang mai,...
- Ung thư: Các bệnh như bệnh bạch cầu, u lympho,....
Những nguyên nhân có thể xảy ra nhưng hiếm gặp khác bao gồm một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc chống co giật phenytoin (Dilantin) và thuốc phòng ngừa sốt rét.
Viêm nhiễm, nhiễm trùng là nguyên nhân chính gây nổi hạch sau gáy
Biến chứng thường gặp
Hầu hết các trường hợp trẻ bị nổi hạch sau gáy là lành tính và có thể tự biến mất sau một thời gian. Trên thực tế các bác sĩ sẽ không coi nổi hạch sau gáy là một bệnh mà đây chỉ là một triệu chứng bất thường của cơ thể khi đang phải đối mặt với vấn đề gì đó. Tuy nhiên, để chắc chắn bạn nên đưa trẻ đến bệnh viện, bác sĩ sẽ thăm khám, xác định nguyên nhân gây nổi hạch và có hướng điều trị phù hợp.
Trẻ bị nổi hạch sau gáy là tình trạng lành tính không gây ra biến chứng sức khỏe nguy hiểm
Các phương pháp chẩn đoán
Trẻ bị nổi hạch sau gáy không phải là bệnh nghiêm trọng, hạch nổi thường khá lành tính. Tuy nhiên, để nhận biết chính xác tình trạng này như thế nào các bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng. Cụ thể:
Thăm khám lâm sàng
Thăm khám lâm sàng, bác sĩ sẽ hỏi thăm, theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ để phát hiện những dấu hiệu bất thường. Bác sĩ kiểm tra hạch, xem, sờ, hỏi han tiền sử bệnh trước đây (nếu có).
Cần đưa trẻ đi khám ngay khi hạch sưng to dài ngày, gây đau
Thăm khám cận lâm sàng
Sau khi thăm khám, hỏi han, theo dõi tình trạng của trẻ, tùy từng trường hợp bác sĩ sẽ chỉ định làm một số xét nghiệm như:
- Công thức máu: Giúp phát hiện tình trạng nhiễm trùng, số lượng bạch cầu tăng cao hoặc thấp, và các dấu hiệu của bệnh lý khác.
- CRP (C-reactive protein): Xét nghiệm này giúp xác định mức độ viêm trong cơ thể. Giá trị CRP cao có thể chỉ ra một nhiễm trùng đang diễn ra.
- Nuôi cấy dịch hạch: Nếu hạch nghi ngờ do nhiễm trùng, bác sĩ có thể lấy mẫu dịch từ hạch để nuôi cấy vi khuẩn hoặc virus, nhằm xác định tác nhân gây bệnh.
- Xét nghiệm PCR: Phương pháp này giúp phát hiện DNA của các tác nhân gây nhiễm trùng như virus hoặc vi khuẩn.
- Siêu âm hạch lympho: Giúp đánh giá kích thước, hình dạng và cấu trúc của hạch lympho. Siêu âm có thể cho thấy hạch có đặc điểm của viêm nhiễm hay có dấu hiệu nghi ngờ khác như u bướu.
- Chụp X-quang cổ: Trong một số trường hợp, chụp X-quang có thể được sử dụng để loại trừ các nguyên nhân khác như dị vật hoặc tình trạng nhiễm trùng trong vùng cổ.
- Chụp CT cổ: Giúp cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về các cấu trúc xung quanh hạch lympho, giúp phát hiện tổn thương sâu hoặc sự lan rộng của bệnh.
- MRI: Thường không được sử dụng phổ biến trong trường hợp này nhưng có thể được chỉ định nếu bác sĩ cần hình ảnh rõ ràng hơn về cấu trúc mềm và mô xung quanh.
- Nếu nghi ngờ có bệnh lý ác tính hoặc các tổn thương nghi ngờ khác, bác sĩ có thể chỉ định sinh thiết hạch lympho để phân tích tế bào.
Phương pháp điều trị trẻ bị nổi hạch sau gáy
Đối với trường hợp này nếu không có triệu chứng gì bất thường, bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên theo dõi, chăm sóc trẻ tại nhà. Trường hợp hạch sưng to bất thường, nổi hạch toàn thân bác sĩ sẽ chỉ định cho nằm viện và áp dụng những phương pháp y khoa cụ thể để điều trị.
Thuốc giảm đau, thuốc kháng sinh là biện pháp giúp giảm tình trạng viêm của hạch
Tùy vào từng trường hợp bác sĩ sẽ đưa ra chỉ định điều trị riêng. Nếu hạch gây đau có thể sử dụng các phương pháp sau:
- Hạch nổi do nhiễm trùng vi khuẩn: Kê thuốc kháng sinh điều trị nhiễm trùng.
- Hạch nổi do rối loạn miễn dịch: Điều trị vấn đề tập trung vào các nguyên nhân gây ra rối loạn miễn dịch.
- Hạch nổi do ung thư: Điều trị phụ thuộc vào loại ung thư được chẩn đoán và xác định.
- Ngoài ra bác sĩ còn đưa ra một số lời khuyên hữu ích tại nhà như: Chườm nóng, sử dụng thuốc giảm đau, nghỉ ngơi,...
Biện pháp phòng ngừa
Sức đề kháng của trẻ còn yếu nên rất dễ gặp phải sự tấn công từ các loại vi khuẩn, virus. Do đó để phòng ngừa nhiều bệnh lý cũng như tình trạng nổi hạch sau gáy cần chú ý:
- Vệ sinh cơ thể, răng miệng sạch sẽ hàng ngày.
- Dọn dẹp khu vực sống, phòng ngủ thoáng mát, sạch sẽ giúp loại bỏ những nguy cơ nhiễm khuẩn cho trẻ.
- Cho trẻ uống đủ nước.
- Dinh dưỡng đầy đủ các nhóm chất gồm: Vitamin, khoáng chất, tinh bột, chất béo, protein,...
- Khi xuất hiện hạch tuyệt đối không sờ nắn hạch.
- Ngủ đủ giấc.
Tập cho trẻ thói quen vệ sinh cá nhân sạch sẽ để phòng ngừa nổi hạch sau gáy
Các câu hỏi thường gặp
Trẻ bị nổi hạch sau gáy có nguy hiểm không?
Trong hầu hết các trường hợp, nổi hạch sau gáy không nguy hiểm. Đây thường là phản ứng của hệ miễn dịch khi trẻ bị nhiễm trùng hoặc viêm nhiễm. Tuy nhiên, nếu hạch lớn bất thường, kéo dài hoặc đi kèm với các triệu chứng khác như sốt cao, sụt cân hoặc mệt mỏi cần đưa trẻ đi khám ngay.
Hạch nổi sau gáy của trẻ kéo dài bao lâu thì hết?
Thông thường, hạch nổi sau gáy sẽ biến mất sau vài tuần khi cơ thể trẻ hồi phục. Tuy nhiên, nếu hạch kéo dài trên 2-3 tuần mà không có dấu hiệu giảm hoặc tiếp tục phát triển thì cần đưa trẻ đi kiểm tra.
Nổi hạch sau gáy có phải dấu hiệu của ung thư không?
Hạch nổi sau gáy ở trẻ em rất hiếm khi liên quan đến ung thư. Tuy nhiên, nếu hạch cứng, không di động và đi kèm các triệu chứng nghiêm trọng khác như: Sút cân, mệt mỏi, sốt kéo dài nên đưa trẻ đi khám ngay để phòng ngừa những bệnh lý nghiêm trọng.
Có nên nặn hoặc chọc hạch của trẻ không?
Tuyệt đối không nên nặn, chọc hoặc cố gắng làm giảm kích thước của hạch. Hành động này có thể gây nhiễm trùng và làm tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn.
Hạch có tự biến mất không?
Trong nhiều trường hợp, hạch sẽ tự biến mất khi nhiễm trùng hoặc viêm nhiễm mất đi. Vì vậy bạn cũng đừng quá lo lắng, hãy tuân thủ đúng liệu pháp điều trị của bác sĩ sẽ giúp hạch sớm biến mất.
Trẻ bị nổi hạch sau gáy thường không quá nghiêm trọng. Điều cốt lõi là chú ý vệ sinh cơ thể trẻ sạch sẽ để phòng ngừa bệnh lý bất thường. Đồng thời phải tuân thủ đúng liệu pháp điều trị của bác sĩ thì tình trạng mới nhanh khỏi, không gây ra những tác động xấu đến cơ thể trẻ. Nếu tình trạng hạch kéo dài kèm theo những biểu hiện bất thường hãy đưa trẻ tới ngay các cơ sở Y tế gần nhất hoặc liên hệ với Bệnh viện Đại học Phenika để được thăm khám, điều trị sớm nhất.
