Viêm Amidan xơ teo là một biến chứng nghiêm trọng của viêm amidan mãn tính, xảy ra khi tình trạng viêm kéo dài và không được điều trị triệt để. Bệnh phát sinh từ các đợt viêm amidan cấp tái phát nhiều lần mà không được điều trị hiệu quả. Bệnh gây ra nhiều triệu chứng khiến bệnh nhân luôn mệt mỏi, khó chịu, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống. Tham khảo bài viết để biết đến nguyên nhân, cách chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa giúp bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.
Viêm Amidan xơ teo là gì?
Amidan là hai khối mô mềm nằm ở sau cổ họng, có vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch của cơ thể, giúp chống lại sự xâm nhập của các mầm bệnh từ bên ngoài. Khi amidan bị nhiễm trùng, chúng sẽ sưng lên, gây ra cảm giác đau và khó khăn khi nuốt.
Viêm amidan là một tình trạng phổ biến, dễ gặp nhất ở trẻ em và thanh thiếu niên, đặc biệt trẻ dưới 3 tuổi. Hầu hết mọi người đều ít nhất một lần trong đời từng bị viêm amidan. Nếu viêm amidan không được điều trị triệt để sẽ chuyển sang viêm amidan mạn tính, một biến chứng phổ biến là viêm amidan xơ teo, biểu hiện là xơ hóa nhiều thay vì sưng phồng.
Viêm Amidan xơ teo là một biến chứng nghiêm trọng của chứng viêm amidan
Dấu hiệu thường gặp của viêm Amidan xơ teo
Viêm amidan xơ teo khi xuất hiện sẽ đi kèm các triệu chứng phổ biến sau đây:
- Đau hoặc ngứa họng, khó chịu nhiều trong cổ họng.
- Khó nuốt, cảm giác cổ vướng, gây khó khăn trong việc ăn uống.
- Quan sát thấy amidan bị sưng to và có màu đỏ.
- Xuất hiện các mảng trắng trên amidan, có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng.
- Nhiệt độ cơ thể tăng cao, thường đi kèm với cảm giác mệt mỏi, buồn nôn.
- Các hạch lympho bạch huyết ở cổ có thể sưng lên, gây đau đớn.
- Triệu chứng ở trẻ nhỏ có thể kèm theo đau bụng, nôn mửa, chảy dãi nhiều.
Viêm Amidan xơ teo khiến cổ đau, sưng, khó nuốt
Nguyên nhân chính gây viêm Amidan xơ teo
Nguyên nhân chính gây ra viêm amidan xơ teo chủ yếu là do 2 nguyên nhân sau:
- Viêm amidan do virus: Các virus như virus cúm và cảm lạnh thông thường chiếm khoảng 70% các trường hợp viêm amidan.
- Viêm amidan do vi khuẩn: Vi khuẩn Streptococcus nhóm A là tác nhân phổ biến nhất gây viêm amidan do vi khuẩn. Triệu chứng của viêm amidan do vi khuẩn thường nghiêm trọng hơn, cần can thiệp y tế kịp thời.
Ngoài ra, dưới đây là các yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh:
- Hệ miễn dịch suy yếu.
- Vệ sinh răng miệng không kỹ, không đánh răng, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
- Thường xuyên tiếp xúc với thuốc lá, rượu bia hoặc các chất gây kích thích có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Tiếp xúc gần gũi với người bệnh, bị lây lan vi khuẩn và virus từ người bị viêm amidan.
Viêm Amidan xơ teo bắt nguồn chính từ virus, vi khuẩn
Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh viêm Amidan xơ teo
Viêm amidan xơ teo là một tình trạng bệnh lý phổ biến và có thể gặp ở bất kỳ ai, đặc biệt ở trẻ em. Dưới đây là các nhóm đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn:
- Người có sức đề kháng yếu như: Trẻ em, người cao tuổi hoặc những người có bệnh lý nền, người đang điều trị ung thư, mắc các bệnh gây suy giảm miễn dịch.
- Những người không chú trọng đến vệ sinh răng miệng, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và gây viêm amidan.
- Những người thường xuyên sử dụng thuốc lá, rượu bia và các chất kích thích khác sẽ có nguy cơ cao mắc viêm amidan xơ teo.
- Những người tiếp xúc trực tiếp với người mắc bệnh như: người chăm sóc, trẻ học cùng lớp với trẻ bệnh,...
Viêm Amidan xơ teo có thể gặp cả ở trẻ em và người lớn
Biến chứng thường gặp của bệnh viêm Amidan xơ teo
Nếu không được điều trị kịp thời, viêm amidan xơ teo có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:
- Áp xe quanh amidan: Tình trạng viêm nhiễm amidan nặng có thể dẫn đến hình thành áp xe, gây đau đớn và khó nuốt nghiêm trọng.
- Hội chứng ngưng thở khi ngủ: Amidan phình to có thể chèn ép đường thở, dẫn đến ngưng thở trong khi ngủ.
- Sốt thấp khớp: Viêm amidan không được điều trị có thể gây ra phản ứng viêm ở tim, khớp và da.
- Viêm thận: Nhiễm trùng có thể lan ra và ảnh hưởng đến thận.
- Viêm khớp phản ứng: Viêm amidan có thể gây ra các vấn đề viêm ở khớp.
- Các bệnh về hô hấp nghiêm trọng: Viêm amidan nặng có thể tạo tiền đề cho các bệnh về hô hấp tiến triển xấu.
Viêm Amidan xơ teo có thể gây ra các bệnh hô hấp nghiêm trọng
Các phương pháp chẩn đoán viêm Amidan xơ teo
Để chẩn đoán viêm amidan xơ teo, bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng sẽ tiến hành các bước thăm khám và xét nghiệm dưới đây:
Thăm khám lâm sàng
Những bước thăm khám giúp bác sĩ xác định tình trạng amidan và loại trừ các nguyên nhân khác bao gồm:
- Sử dụng đèn soi để kiểm tra cổ họng, tìm kiếm dấu hiệu đỏ, sưng tấy hoặc các đốm trắng trên amidan.
- Hỏi về các triệu chứng khác mà bệnh nhân gặp phải.
- Ngoài việc kiểm tra cổ họng, bác sĩ cũng sẽ khám tai và mũi để tìm kiếm dấu hiệu nhiễm trùng khác.
- Bác sĩ sẽ sờ hai bên cổ để kiểm tra xem các hạch bạch huyết có sưng và đau hay không, đây là một dấu hiệu quan trọng trong việc xác định nhiễm trùng.
Thăm khám cận lâm sàng
Để có chẩn đoán chính xác nhất và đưa ra liệu trình điều trị hiệu quả, bệnh nhân cần thực hiện các xét nghiệm sau:
- Xét nghiệm công thức máu: Giúp đánh giá tình trạng tăng bạch cầu trung tính, cho thấy có sự hiện diện của nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng do vi khuẩn.
- Xét nghiệm phết họng: Để xác định loại vi khuẩn gây ra tình trạng viêm amidan, từ đó có kế hoạch điều trị phù hợp.
Bác sĩ thăm khám viêm Amidan xơ teo có thể cần chỉ định xét nghiệm công thức máu để tìm nguyên nhân gây bệnh
Phương pháp điều trị viêm Amidan xơ teo
Việc điều trị viêm amidan xơ teo phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh. Dù các triệu chứng do virus và vi khuẩn gây ra có thể tương tự nhau nhưng phương pháp điều trị có thể khác nhau. Cụ thể như sau:
Điều trị nội khoa
Bệnh nhân có thể được chỉ định dùng các loại thuốc dưới đây để giảm triệu chứng, ngăn biến chứng và giúp Amidan phục hồi:
- Thuốc kháng sinh như: Penicillin, Clindamycin hoặc Cephalosporin có thể được sử dụng.
- Thuốc giảm đau, như: Ibuprofen hoặc Acetaminophen giúp giảm đau và kháng viêm hiệu quả.
Trị viêm Amidan xơ teo với thuốc theo chỉ định của bác sĩ
Biện pháp chăm sóc tại nhà
Ngoài việc sử dụng thuốc, bạn cũng có thể thực hiện một số biện pháp đơn giản tại nhàđể giảm triệu chứng, đẩy nhanh quá trình hồi phục:
- Uống nước ấm để làm dịu cổ họng.
- Súc miệng bằng nước muối ấm để giảm viêm.
- Ngậm viên ngậm trị đau họng giúp làm giảm cảm giác khó chịu.
Điều trị ngoại khoa
Phẫu thuật cắt amidan sẽ được xem xét để điều trị viêm amidan xơ teo trong các trường hợp sau:
- Viêm Amidan tái phát: Nếu tình trạng viêm amidan tái phát thường xuyên và gây khó chịu cho bệnh nhân, phẫu thuật cắt amidan có thể là lựa chọn tối ưu để ngăn bệnh chuyển biến viêm xơ teo.
- Khó thở khi ngủ: Nếu bệnh nhân bị viêm amidan gây ra tình trạng khó thở trong khi ngủ, phẫu thuật là phương án hiệu quả nhất.
- Áp xe Amidan: Nếu áp xe amidan không thuyên giảm sau khi điều trị bằng kháng sinh, phẫu thuật sẽ là giải pháp cần thiết.
Viêm Amidan xơ teo nghiêm trọng có thể cần phẫu thuật cắt bỏ Amidan
Biện pháp phòng ngừa viêm Amidan xơ teo
Để hạn chế tiến triển của viêm amidan xơ teo, người bệnh nên thực hiện một số thói quen sinh hoạt hợp lý và chế độ dinh dưỡng khoa học như sau:
- Làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, tránh xa khói thuốc lá, rượu bia và các chất kích thích khác, bổ sung dinh dưỡng đầy đủ để tăng cường đề kháng cơ thể.
- Thực hiện vệ sinh răng miệng sạch sẽ và thường xuyên để giảm nguy cơ nhiễm trùng. Nên thay bàn chải đánh răng 3 tháng/lần hoặc sau khi điều trị viêm amidan để ngăn ngừa tái nhiễm.
- Hạn chế tiếp xúc với máy lạnh hoặc quạt gió trực tiếp vào vùng hầu họng hay ăn uống đồ lạnh nhiều.
- Giữ ấm cho cổ họng, đặc biệt trong những ngày trời lạnh.
- Nên uống nhiều nước, ưu tiên nước ấm, tránh để cổ họng quá khô.
- Rửa tay kỹ lưỡng, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh để ngăn ngừa sự lây lan của vi khuẩn và virus.
- Tránh sử dụng chung ly uống nước, bàn chải đánh răng và đồ dùng cá nhân khác để giảm nguy cơ nhiễm trùng.
- Hạn chế tiếp xúc với người có dấu hiệu mắc bệnh liên quan đến virus, vi khuẩn, có dấu hiệu như: Ho, hắt hơi, chảy mũi,... để ngăn ngừa lây bệnh.
Tăng đề kháng cơ thể cũng giúp phòng ngừa viêm Amidan xơ teo
Các câu hỏi thường gặp
Sau phẫu thuật cắt amidan, thời gian hồi phục bao lâu?
Phẫu thuật cắt amidan thường được thực hiện theo hình thức ngoại trú, cho phép bệnh nhân trở về nhà ngay trong ngày phẫu thuật. Thời gian hồi phục hoàn toàn sau phẫu thuật tùy tình trạng, thể trạng của bệnh nhân, đa phần từ 1 - 2 tuần.
Viêm Amidan xơ teo lây lan như thế nào?
Viêm amidan xơ teo có thể lây lan dễ dàng từ người bệnh sang người khỏe mạnh qua các cách sau:
- Tiếp xúc trực tiếp: Hôn hay dùng chung đồ cá nhân, ăn chung, uống chung.
- Chạm vào bề mặt nhiễm virus, vi khuẩn, sau đó chạm vào mũi hoặc miệng.
- Hít phải dịch từ người bệnh khi ho hoặc hắt hơi có chứa virus, vi khuẩn.
Viêm Amidan xơ teo có tự khỏi không?
Viêm amidan thường do virus gây ra và có thể tự khỏi trong vòng một tuần. Viêm amidan do vi khuẩn có thể mất khoảng 10 ngày, nhưng với viêm amidan mạn tính xơ teo thì khả năng tự phục hồi rất khó. Bệnh cần điều trị, dùng thuốc hay can thiệp dưới sự theo dõi của bác sĩ chuyên khoa.
Kết luận
Viêm Amidan xơ teo là một tình trạng bệnh lý có thể gặp ở bất kỳ ai, đặc biệt là trẻ nhỏ và người lớn tuổi. Hy vọng thông tin về bệnh được chia sẻ ở trên giúp bạn thêm hiểu về vấn đề này và có cách để bảo vệ cơ thể mình khỏi các bệnh về đường hô hấp, ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra. Hãy liên hệ với PhenikaaMec để nhận được tư vấn, đặt khám nếu bạn thấy có những dấu hiệu bệnh kể trên, nghi ngờ người thân hay chính bạn mắc bệnh.
