Vô sinh nam là một trong những căn bệnh gặp ở không ít các cặp vợ chồng. Việc nam giới bị vô sinh ảnh hưởng rất lớn đến đời sống vợ chồng và tinh thần về mặt con cái. Vậy nam giới bị vô sinh có dấu hiệu như thế nào, do đâu và cách điều trị, phòng tránh ra sao? Mời bạn cùng đón đọc bài viết dưới đây!.
Vô sinh nam là gì?
Nam giới vô sinh là tình trạng vô sinh có nguyên nhân thuộc về phía nam giới, có thể đơn độc hoặc kết hợp với các nguyên nhân từ phía nữ giới.
Thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm có khoảng 1 triệu cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn, tỉ lệ khoảng 7,7%. Tỷ lệ vô sinh do nam giới chiếm 40%, do nữ giới chiếm 40%, 10% do cả hai vợ chồng và 10% không rõ nguyên nhân.
Vô sinh nam là tình trạng tinh trùng yếu không thể có con
Vô sinh nam có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như bệnh lý, chấn thương hoặc lối sống không lành mạnh. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình mà còn dẫn đến nhiều hệ lụy, bao gồm chi phí cao cho các biện pháp can thiệp sinh sản.
Các triệu chứng hay gặp của vô sinh nam
Nam giới không có khả năng sinh sản thường không biểu hiện rõ ràng qua các triệu chứng bên ngoài. Dấu hiệu chính của tình trạng này là nam giới vẫn quan hệ tình dục bình thường, bao gồm việc cả việc xuất tinh nhưng gặp khó khăn trong việc thụ thai. Tuy nhiên, việc đánh giá số lượng và chất lượng tinh trùng chỉ có thể thực hiện thông qua các xét nghiệm chuyên sâu chứ không thể dựa vào quan sát bằng mắt thường.
Một vài triệu chứng khác liên quan tới nguyên nhân gây ra vô sinh ở nam giới như:
- Rối loạn cương dương, xuất tinh sớm.
- Tinh trùng quá loãng hoặc đặc, có lẫn máu, mủ hoặc chất lạ hay tinh trùng có màu bất thường.
- Ngại gần gũi do ham muốn bị giảm.
- Tiểu buốt, tiểu mủ có thể là dấu hiệu của viêm đường sinh dục hoặc viêm các tuyến sinh dục, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
Nam giới vô sinh thường xuất tinh sớm, ngược dòng hoặc tinh trùng loãng
Nguyên nhân khiến nam giới vô sinh
Tình trạng nam giới bị hiếm muộn do rất nhiều nguyên nhân khác nhau, dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến nhất bạn có thể tham khảo để hiểu rõ:
Không đảm bảo về chất lượng, số lượng tinh trùng
Để thụ thai, nam giới cần sản xuất tinh trùng khỏe mạnh. Điều này phụ thuộc vào sự phát triển cơ quan sinh sản trong tuổi dậy thì, hoạt động bình thường của ít nhất một tinh hoàn và mức độ testosterone cùng các hormone liên quan.
Tinh trùng được sản xuất trong tinh hoàn, trộn với tinh dịch và xuất ra ngoài qua dương vật để thụ thai. Nếu số lượng tinh trùng thấp hoặc chất lượng và khả năng di chuyển của tinh trùng kém, khả năng thụ tinh sẽ giảm. Từ đó, làm cho quá trình thụ thai trở nên khó khăn hoặc không thể thực hiện.
Chất lượng tinh trùng kém khiến nam giới dễ vô sinh
Do bệnh lý và cách điều trị
Khả năng sinh sản của nam giới có thể bị ảnh hưởng bởi một số vấn đề sức khỏe và phương pháp điều trị, bao gồm:
- Tình trạng sưng giãn các tĩnh mạch trong bìu có thể làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng.
- Viêm mào tinh, viêm tinh hoàn và các bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục có thể ảnh hưởng đến khả năng sản xuất và sức khỏe của tinh trùng.
- Tinh dịch đi ngược vào bàng quang thay vì ra ngoài do bệnh tiểu đường, chấn thương cột sống hoặc phẫu thuật.
- Hệ thống miễn dịch có thể sản xuất kháng thể tiêu diệt tinh trùng.
- Ung thư và khối u có thể ảnh hưởng đến cơ quan sinh sản. Các phương pháp điều trị như phẫu thuật, xạ trị hay hóa trị cũng có thể gây hiếm muộn.
- Tinh hoàn không di chuyển xuống bìu có thể làm giảm khả năng sinh sản.
- Nam giới hiếm muộn có thể do mất cân bằng hormone liên quan đến vùng dưới đồi, tuyến yên, tuyến giáp hoặc tuyến thượng thận.
- Các ống dẫn tinh có thể bị tắc nghẽn do chấn thương, nhiễm trùng, xơ nang hoặc di truyền.
Khiếm khuyết về nhiễm sắc thể
- Khiếm khuyết về nhiễm sắc thể: Các rối loạn di truyền như hội chứng Klinefelter và hội chứng Kallmann có thể dẫn đến phát triển bất thường của cơ quan sinh sản.
- Trục trặc khi quan hệ tình dục: Rối loạn cương dương, xuất tinh sớm và các vấn đề tâm lý hoặc mối quan hệ không thuận lợi có thể cản trở việc thụ thai.
- Bệnh Celiac: Tình trạng không dung nạp gluten có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới.
Nhiễm sắc thể bị khiếm khuyết gây hiếm muộn ở nam giới
Nguyên nhân môi trường
Tiếp xúc quá mức với môi trường có nhiệt độ cao, chẳng hạn như làm việc ngoài trời dưới ánh sáng mặt trời mạnh. Thường xuyên sử dụng phòng xông hơi khô hoặc bồn tắm nước nóng, có thể làm giảm số lượng tinh trùng.
Ngoài ra, việc tiếp xúc với các hóa chất công nghiệp như thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, vật liệu sơn, dung môi hữu cơ, chì và các kim loại nặng cũng có thể ảnh hưởng đến số lượng, chất lượng tinh trùng.
Lối sống
Những người béo phì hoặc có lối sống không lành mạnh cũng có thể gặp phải trình trạng vô sinh. Chẳng hạn như thiếu vận động, tiêu thụ nhiều thức ăn nhanh, sử dụng ma túy, uống rượu hoặc hút thuốc lá, có thể gặp khó khăn trong việc sản xuất tinh trùng chất lượng. Từ những lối sống đó dễ dẫn đến tình trạng hiếm muộn.
Đối tượng nguy cơ
Nam giới vô sinh thường gặp ở các đối tượng như:
- Nam giới trên 40 tuổi thường gặp khó khăn hơn trong việc duy trì khả năng sinh sản so với những người trẻ tuổi.
- Hút thuốc lá có thể làm gia tăng nguy cơ gặp phải rối loạn chức năng cương dương và giảm số lượng tinh trùng ở nam giới.
- Việc tiêu thụ rượu nặng có thể dẫn đến giảm số lượng và khả năng di động của tinh trùng, ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh sản.
- Nam giới bị béo phì sẽ ảnh hưởng đến số lượng tinh trùng cũng như mức độ testosterone trong cơ thể.
- Người thiếu hoạt động thể chất hoặc không tập luyện đủ có thể góp phần gây ra béo phì và làm tăng nguy cơ vô sinh.
Nam giới thừa cân, hay uống rượu bia và trên 40 tuổi có nguy cơ vô sinh cao
Biến chứng thường gặp
Vô sinh nam không phải là một vấn đề đe dọa trực tiếp đến tính mạng. Tuy nhiên nó có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần, mối quan hệ cá nhân và đời sống của người mắc. Tăng nguy cơ ung thư tinh hoàn, ung thư tuyến tiền liệt. Việc chẩn đoán và điều trị kịp thời là rất quan trọng để giảm thiểu những tác động tiêu cực này.
Các phương pháp chẩn đoán
Để chẩn đoán vô sinh nam một cách chính xác, bác sĩ sẽ dựa vào các dấu hiệu lâm sàng và cận lâm sàng như sau:
Khám lâm sàng
Kiểm tra cơ quan sinh dục để phát hiện các dấu hiệu bất thường như dị tật bẩm sinh hoặc bệnh lý đường sinh dục.
Xét nghiệm cận lâm sàng
Bao gồm các xét nghiệm chuyên sâu, chẳng hạn như:
- Siêu âm ổ bụng và siêu âm tinh hoàn: Phát hiện bất thường ở các bộ phận sinh dục.
- Xét nghiệm tinh dịch đồ: Xét nghiệm cơ bản và quan trọng để đánh giá chất lượng tinh trùng.
- Xét nghiệm máu: Kiểm tra nồng độ hormone trong máu, ảnh hưởng đến sản xuất tinh trùng và chức năng sinh lý.
- Sinh thiết tinh hoàn: Thực hiện khi nghi ngờ vô sinh không liên quan đến yếu tố di truyền.
- Dựa trên kết quả của các xét nghiệm, bác sĩ sẽ đưa ra kết luận chính xác về tình trạng sức khỏe sinh sản của bạn.
Một số xét nghiệm chẩn đoán vô sinh ở nam giới
Điều trị vô sinh nam như thế nào?
Việc điều trị vô sinh nam phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể gây ra tình trạng này. Dưới đây là một vài phương pháp điều trị nam giới vô sinh bao gồm:
Điều trị nội khoa
Một vài vấn đề về khả năng sinh sản ở nam giới bị suy giảm không cần phải thực hiện phẫu thuật mà được sử dụng thuốc:
- Xuất tinh ngược dòng: Tình trạng này xảy ra có thể do một vài vấn đề liên quan đến việc trước đó thực hiện phẫu thuật, tủy sống bị chấn thương, bị đa xơ cứng, tiểu đường, tinh thần không ổn định hoặc có sự bất thường bẩm sinh. Điều trị thường bao gồm thuốc để điều chỉnh xuất tinh ngược dòng. Nếu thuốc không hiệu quả, có thể áp dụng các phương pháp khác như kích thích rung dương vật, phóng điện qua đầu dò trực tràng hoặc chọc hút tinh trùng. Trong một số trường hợp, tinh trùng có thể được lấy từ bàng quang để sử dụng cho các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.
- Nhiễm trùng đường sinh dục: Nếu nhiễm trùng là nguyên nhân gây vô sinh, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc kháng sinh. Tuy nhiên, việc sử dụng kháng sinh và kháng viêm không steroid cần cân nhắc kỹ, vì một số thuốc có thể ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sản xuất hoặc chức năng của tinh trùng.
- Rối loạn cương dương do tăng prolactin máu: Khi tuyến yên hoạt động quá mức gây rối loạn cương dương, thuốc điều trị có thể mang lại hiệu quả, đôi khi đây là lựa chọn tốt hơn phương pháp phẫu thuật.
- Suy tuyến sinh dục và hội chứng Kallmann: Trường hợp này có thể được điều trị bằng thuốc để đánh giá khả năng đáp ứng trước khi xem xét các biện pháp can thiệp khác.
Sử dụng thuốc điều trị hỗ trợ tình trạng vô sinh ở nam giới
Điều trị ngoại khoa
Việc điều trị vô sinh nam bằng phương pháp ngoại khoa phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể gây ra tình trạng này. Một vài phương pháp điều trị ngoại khoa phổ biến bao gồm:
- Điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh: Được thực hiện bằng cách thắt tĩnh mạch thừng tinh thông qua phương pháp vi phẫu.
- Phẫu thuật vi phẫu nối ống dẫn tinh: Dùng để khắc phục tình trạng đường dẫn tinh bị tắc nghẽn bằng việc nối lại đầu trên của ống dẫn tinh hoặc nối lại ống dẫn tinh với mào tinh.
- Điều trị tắc ống phóng tinh: Có thể được thực hiện bằng phương pháp phẫu thuật nội soi.
Điều trị theo nguyên nhân không xác định
Trong trường hợp vô sinh nam không rõ nguyên nhân, các chuyên gia Nam học sẽ áp dụng nhiều phương pháp điều trị khác nhau dựa trên tình trạng cụ thể của bệnh nhân. Phương pháp điều trị có thể bao gồm việc điều chỉnh bất thường về nội tiết tố, nhằm khôi phục sự cân bằng nội tiết tố trong cơ thể.
Can thiệp sinh sản
Phương pháp hỗ trợ sinh sản (ART) thường sẽ được áp dụng nếu những phương pháp trên không đạt kết quả mong muốn. Các kỹ thuật này bao gồm:
- Thụ tinh trong tử cung (IUI): Tinh trùng được đưa trực tiếp vào tử cung của người phụ nữ.
- Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF): Tinh trùng và trứng được kết hợp ngoài cơ thể để tạo thành phôi, sau đó phôi được cấy vào tử cung.
- Tiêm tinh trùng vào tế bào chất (ICSI): Tinh trùng được tiêm trực tiếp vào trứng để thụ tinh.
Nam giới bị vô sinh có thể lựa chọn các phương pháp can thiệp sinh sản
Để thu thập tinh trùng cho các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, bác sĩ có thể sử dụng các phương pháp như:
- Phẫu thuật lấy tinh trùng thông qua tinh hoàn (TESE).
- Chọc hút tinh trùng ở mào tinh (PESA).
- Phẫu thuật vi phẫu lấy tinh trùng qua tinh hoàn (MESA).
Biện pháp phòng ngừa
Mặc dù không phải lúc nào cũng có thể ngăn ngừa hoàn toàn tình trạng vô sinh nam nhưng bạn có thể giảm nguy cơ bằng cách thực hiện các biện pháp sau:
- Duy trì cân nặng hợp lý: Tránh ăn uống thái quá dẫn đến béo phì, vì điều này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.
- Hạn chế sử dụng thuốc lá, rượu bia và chất kích thích: Những yếu tố này có thể gây hại cho sức khỏe tổng quát và khả năng sinh sản.
- Giữ tinh thần thoải mái: Tránh căng thẳng và stress, vì chúng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe sinh sản.
- Có đời sống tình dục khoa học và thoải mái: Nâng cao chất lượng và tinh thần trong các hoạt động tình dục.
- Khám sức khỏe định kỳ: Phát hiện sớm và xử lý các vấn đề bất thường về sức khỏe sinh sản.
- Chia sẻ với vợ: Không ngại tâm sự về các vấn đề sinh sản, để cùng nhau tìm kiếm giải pháp.
Hạn chế rượu bia, không hút thuốc để đảm bảo chất lượng tinh trùng khỏe
Các câu hỏi thường gặp
Đối với việc nam giới vô sinh có rất nhiều câu hỏi được đặt ra, dưới đây là một số câu hỏi phổ biến nhất?
Vô sinh nam giới có mấy loại?
Tình trạng nam vô sinh gồm có hai loại:
Vô sinh nam nguyên phát: Là tình trạng cặp vợ chồng chưa từng có con và không dùng biện pháp phòng tránh nào nhưng không thể sinh con do nguyên nhân từ người nam.
Vô sinh nam thứ phát: Xảy ra khi cặp vợ chồng đã có ít nhất một hoặc nhiều lần sinh con hoặc đã từng có thai nhưng sảy thai, động thai, nạo phá thai. Mặc dù không sử dụng biện pháp tránh thai nhưng không thể có con do nguyên nhân từ người nam.
Nam giới vô sinh có di truyền không?
Vô sinh nam có thể có yếu tố di truyền, đặc biệt là do sự bất thường về nhiễm sắc thể. Những đột biến hoặc rối loạn nhiễm sắc thể có thể làm thay đổi nội tiết tố, dẫn đến tình trạng vô sinh hoặc hiếm muộn. Tỷ lệ vô sinh do vấn đề di truyền ở nam giới thường cao hơn so với nữ giới.
Làm sao xác định nam giới vô sinh?
Để xác định chính xác tình trạng vô sinh ở nam giới, bác sĩ sẽ thực hiện các bước thăm khám và chỉ định các xét nghiệm cần thiết. Những xét nghiệm thường được yêu cầu bao gồm xét nghiệm tinh dịch đồ, xét nghiệm sinh hóa tinh dịch, xét nghiệm kháng thể kháng tinh trùng và các xét nghiệm di truyền học, xét nghiệm hình ảnh học. Dựa trên kết quả các xét nghiệm, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị cụ thể cho từng trường hợp.
Vô sinh nam mặc dù không ảnh hưởng đến sức khỏe nhưng gây ảnh hưởng tới vấn đề tinh thần rất cao. Để đảm bảo sức khỏe cũng như khả năng sinh sản nếu có bất kỳ dấu hiệu nào nghi ngờ về vô sinh bạn hãy đến Bệnh viện Đại học PhenikaaMec để được thăm khám và điều trị kịp thời. Bệnh viện Đại học Phenikaa là đơn vị uy tín với đội ngũ bác sĩ y bác sĩ giàu kinh nghiệm cùng máy móc tiến tiến chắc chắn sẽ giúp bạn điều trị tốt nhất.
