Menactra là vắc xin phòng viêm màng não mô cầu do bốn nhóm huyết thanh A, C, Y và W-135 gây ra. Vắc xin này được sử dụng rộng rãi cho trẻ em, thanh thiếu niên và người trưởng thành có nguy cơ cao. Với khả năng bảo vệ hiệu quả trước các biến chứng nguy hiểm như viêm màng não và nhiễm khuẩn huyết, Menactra trở thành lựa chọn quan trọng trong các chương trình tiêm chủng hiện đại. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ tác dụng, lịch tiêm cũng như chi phí mới nhất để đưa ra quyết định phù hợp.
Menactra là gì?
Menactra là vắc xin phòng viêm màng não mô cầu do bốn nhóm huyết thanh A, C, Y và W-135 gây ra. Đây là những chủng vi khuẩn có khả năng lây lan nhanh và dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết hoặc sốc nhiễm trùng. Vắc xin được sản xuất bởi Sanofi Pasteur (Hoa Kỳ) và hiện được sử dụng rộng rãi tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.
Loại vắc xin này thuộc nhóm vắc xin liên hợp (conjugate vaccine), giúp cơ thể tạo ra kháng thể mạnh mẽ và bền vững hơn so với các dạng vắc xin polysaccharide truyền thống. Sau khi tiêm, hệ miễn dịch sẽ nhận diện và ghi nhớ tác nhân gây bệnh, từ đó bảo vệ hiệu quả khi có tiếp xúc thực tế với vi khuẩn não mô cầu.
Nhờ khả năng tạo miễn dịch tốt, Menactra đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phòng ngừa sơ cấp (primary prevention) bệnh viêm màng não mô cầu cho trẻ nhỏ, thanh thiếu niên và người trưởng thành sống hoặc làm việc trong môi trường dễ lây nhiễm.
Menactra là vắc xin phòng viêm màng não mô cầu do bốn nhóm huyết thanh A, C, Y và W-135 gây ra
Tác dụng của vắc xin Menactra
Vắc xin Menactra được thiết kế nhằm tạo ra miễn dịch chủ động chống lại vi khuẩn Neisseria meningitidis - tác nhân gây viêm màng não mô cầu và nhiễm khuẩn huyết, hai bệnh lý có thể tiến triển rất nhanh và để lại nhiều biến chứng nguy hiểm. Khi được tiêm đúng lịch, Menactra giúp cơ thể hình thành kháng thể đặc hiệu giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế lây lan trong cộng đồng.
1. Phòng ngừa viêm màng não mô cầu do 4 nhóm A, C, Y, W-135
Menactra là vắc xin liên hợp giúp kích thích cơ thể tạo ra kháng thể mạnh mẽ và bền vững chống lại vi khuẩn Neisseria meningitidis. Vắc xin được thiết kế để phòng ngừa bốn nhóm huyết thanh A, C, Y và W-135 - những chủng gây ra phần lớn các ca viêm màng não mô cầu trên toàn thế giới.
Nhờ cơ chế liên hợp giữa kháng nguyên của vi khuẩn viêm màng não mô cầu và protein mang, Menactra mang lại đáp ứng miễn dịch vượt trội so với các vắc xin polysaccharide truyền thống. Điều này giúp giảm nguy cơ mắc bệnh ngay cả ở trẻ nhỏ - nhóm đối tượng có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện và dễ bị tổn thương trước vi khuẩn mô cầu.
2. Giảm nguy cơ nhiễm khuẩn huyết và biến chứng đe dọa tính mạng
Vi khuẩn viêm màng não mô cầu không chỉ gây viêm màng não, mà còn có thể xâm nhập vào máu và dẫn đến nhiễm khuẩn huyết - một tình trạng diễn tiến rất nhanh và có thể gây tử vong trong vài giờ nếu không được can thiệp kịp thời. Khi nhiễm khuẩn huyết, người bệnh có thể gặp sốc nhiễm trùng, suy đa cơ quan, hoại tử chi hoặc tổn thương não kéo dài.
Tiêm Menactra giúp cơ thể tạo ra lượng kháng thể đủ mạnh để ngăn vi khuẩn lan rộng qua đường máu, từ đó giảm rõ rệt nguy cơ mắc nhiễm khuẩn huyết cũng như các biến chứng nặng liên quan. Đây là một trong những lợi ích quan trọng nhất của vắc xin, đặc biệt với trẻ nhỏ và người có hệ miễn dịch yếu.
3. Giảm tỷ lệ lây truyền trong cộng đồng
Một trong những đặc điểm của vi khuẩn não mô cầu là khả năng cư trú trong vùng mũi họng mà không gây triệu chứng, nhưng lại dễ lây lan qua giọt bắn hoặc tiếp xúc gần. Điều này khiến bệnh có thể bùng phát thành ổ dịch trong môi trường đông người như trường học, ký túc xá, khu quân sự hoặc khu công nghiệp.
Khi được tiêm Menactra, người tiêm không chỉ được bảo vệ mà còn giảm khả năng mang trùng và giảm lây truyền cho người khác. Đây là yếu tố then chốt trong việc tạo miễn dịch cộng đồng, giúp bảo vệ cả những người chưa tiêm hoặc không thể tiêm vì chống chỉ định.
Tiêm vắc xin giúp giảm tỷ lệ lây truyền trong cộng đồng
Chỉ định và chống chỉ định tiêm Menactra
Menactra được sử dụng nhằm bảo vệ những nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc viêm màng não mô cầu hoặc sống trong môi trường dễ lây nhiễm. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể tiêm vắc xin này. Hiểu rõ chỉ định và chống chỉ định sẽ giúp tiêm chủng an toàn và hiệu quả hơn:
1. Chỉ định tiêm Menactra
Các trường hợp được chỉ định tiêm Menactra thường là những đối tượng có nguy cơ cao mắc viêm màng não mô cầu hoặc dễ tiếp xúc với nguồn lây. Việc tiêm chủng trong các nhóm này giúp tạo miễn dịch sớm và giảm nguy cơ diễn tiến bệnh nặng.
- Trẻ từ 9 tháng tuổi đến dưới 2 tuổi: Trẻ nhỏ thuộc nhóm dễ tổn thương trước vi khuẩn mô cầu. Vắc xin này được chỉ định tiêm 2 liều để tạo đáp ứng miễn dịch đầy đủ và bảo vệ lâu dài.
- Trẻ từ 2 - 10 tuổi sống hoặc học tập trong môi trường đông người: Những trẻ tham gia sinh hoạt tập thể, đi học, hoặc có yếu tố dịch tễ được khuyến cáo tiêm để giảm nguy cơ lây nhiễm.
- Thanh thiếu niên 11 - 18 tuổi: Đây là nhóm có tỷ lệ lây lan cao.
- Người trưởng thành có nguy cơ phơi nhiễm vi khuẩn não mô cầu: Bao gồm người đi du lịch đến vùng có dịch, du học, nhập ngũ, làm việc trong môi trường ký túc xá, nhà máy hoặc nơi đông đúc. Nhân viên phòng thí nghiệm vi sinh cũng thuộc nhóm cần tiêm.
- Người có bệnh lý ảnh hưởng đến chức năng miễn dịch: Người không có lách, cắt lách, lách hoạt động kém hoặc suy giảm miễn dịch được chỉ định tiêm Menactra để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn nặng.
2. Chống chỉ định tiêm Menactra
Các trường hợp chống chỉ định tiêm Menactra thường liên quan đến nguy cơ phản ứng nặng hoặc những tình trạng sức khỏe không phù hợp để tiêm chủng. Việc nhận diện đúng nhóm chống chỉ định giúp bảo đảm an toàn tối đa cho người tiêm:
- Người có tiền sử dị ứng nghiêm trọng với thành phần của vắc xin: Nếu bạn từng bị sốc phản vệ sau khi tiêm Menactra hoặc dị ứng với bất kỳ thành phần nào của vắc xin tuyệt đối không được tiêm tiếp.
- Người đang mắc bệnh cấp tính hoặc sốt cao: Tình trạng nhiễm trùng cấp, sốt hoặc bệnh nặng có thể ảnh hưởng đến đáp ứng miễn dịch sau tiêm. Cần điều trị ổn định bệnh trước khi tiêm Menactra.
- Người đang trong giai đoạn bệnh mạn tính tiến triển nặng: Với các bệnh mạn tính như suy tim, suy gan, suy thận giai đoạn nặng, bác sĩ sẽ cân nhắc kỹ lợi ích và nguy cơ trước khi quyết định có tiêm hay không.
- Phụ nữ mang thai: Menactra không được khuyến cáo sử dụng thường quy trong thai kỳ. Chỉ tiêm khi nguy cơ phơi nhiễm rất cao và có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
- Người từng có phản ứng nặng sau tiêm chủng trước đó: Nếu đã từng gặp co giật, rối loạn tri giác hoặc phản ứng toàn thân nặng sau bất kỳ loại vắc xin nào, bác sĩ sẽ đánh giá cẩn thận trước khi chỉ định tiêm Menactra.
Menactra chống chỉ định với người có tiền sử dị ứng nghiêm trọng với các thành phần của vắc xin
Lịch tiêm vắc xin Menactra theo từng độ tuổi
Menactra là vắc xin được khuyến cáo sử dụng cho trẻ từ 9 tháng tuổi đến người lớn 55 tuổi. Lịch tiêm khác nhau tùy theo độ tuổi và nguy cơ phơi nhiễm. Tiêm đúng phác đồ giúp cơ thể tạo miễn dịch tối ưu và kéo dài khả năng bảo vệ.
1. Trẻ từ 9 - 23 tháng tuổi
Trẻ trong giai đoạn này có nguy cơ mắc viêm màng não mô cầu cao do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. Vì vậy, Menactra được khuyến cáo tiêm hai liều để tạo miễn dịch đầy đủ.
Mũi 1: Tiêm khi trẻ đủ 9 tháng tuổi.
Mũi 2: Tiêm cách mũi 1 ít nhất 3 tháng.
2. Trẻ từ 2 - 55 tuổi
Ở nhóm tuổi từ 2 đến 55, hệ miễn dịch đã phát triển ổn định và có khả năng tạo ra đáp ứng mạnh mẽ chỉ với một liều vắc xin. Vì vậy, Menactra được chỉ định theo phác đồ đơn giản hơn so với trẻ nhỏ. Nhóm đối tượng này chỉ cần tiêm 1 liều Menactra để tạo miễn dịch bảo vệ trước viêm màng não mô cầu nhóm A, C, Y và W-135.
Liều tiêm này đủ để kích thích cơ thể tạo ra lượng kháng thể cần thiết, giúp giảm nguy cơ nhiễm bệnh và hạn chế lây lan trong cộng đồng. Phác đồ một liều phù hợp cho cả trẻ lớn, thanh thiếu niên, người trưởng thành và những người sinh hoạt trong môi trường đông đúc hoặc đi đến vùng có dịch mô cầu.
Người từ 2 - 55 tuổi chỉ cần tiêm 1 liều vắc xin duy nhất
3. Tiêm chủng nhắc lại (booster)
Ở một số trường hợp, khả năng miễn dịch có thể giảm dần theo thời gian, đặc biệt ở những người vẫn còn nguy cơ cao phơi nhiễm vi khuẩn mô cầu. Khi đó, tiêm nhắc lại là cần thiết để duy trì khả năng bảo vệ.
Những người từ 15 đến 55 tuổi có thể tiêm 1 liều nhắc lại Menactra, nếu vẫn đối mặt với nguy cơ mắc viêm màng não mô cầu. Điều kiện để tiêm nhắc lại là phải đã ít nhất 4 năm kể từ liều Menactra gần nhất.
Mũi nhắc lại giúp tái kích hoạt hệ miễn dịch, tăng nồng độ kháng thể và duy trì hiệu quả bảo vệ lâu dài cho các đối tượng như học sinh - sinh viên sống trong ký túc xá, người làm việc trong môi trường đông đúc, người thường xuyên đi lại đến vùng có dịch hoặc nhân viên phòng thí nghiệm.
Vắc xin Menactra giá bao nhiêu?
Hiện nay, giá tiêm vắc xin Menactra trên thị trường dao động từ 1.200.000 - 1.500.000 VNĐ/liều, tùy thuộc vào từng cơ sở tiêm chủng và thời điểm nhập vắc xin. Đây là mức giá phổ biến và được cập nhật tại phần lớn các trung tâm tiêm chủng lớn trên cả nước. Chi phí có thể thay đổi bởi một số yếu tố sau:
1. Nguồn nhập khẩu và điều kiện bảo quản
Menactra là vắc xin nhập khẩu, nên chi phí thường phụ thuộc vào giá nhập khẩu từng lô và biến động thị trường quốc tế. Bên cạnh đó, vắc xin này yêu cầu được bảo quản trong hệ thống dây chuyền lạnh đạt chuẩn GSP, duy trì nhiệt độ ổn định từ 2 - 8°C trong suốt quá trình vận chuyển và lưu trữ.
2. Dịch vụ khám và theo dõi đi kèm
Nhiều cơ sở tiêm chủng đã tích hợp phí khám sàng lọc, tư vấn bác sĩ và theo dõi sau tiêm vào chi phí tiêm vắc xin. Những dịch vụ này giúp đảm bảo an toàn cho người tiêm, đặc biệt là trẻ nhỏ hoặc người có bệnh lý nền. Tuy nhiên, việc bao gồm thêm các dịch vụ này khiến chi phí mỗi liều Menactra có thể cao hơn so với những đơn vị chỉ tính riêng tiền vắc xin.
3. Chính sách giá và ưu đãi theo từng thời điểm
Giá tiêm Menactra đôi khi thay đổi tùy theo chương trình khuyến mãi hoặc ưu đãi của từng cơ sở tiêm chủng. Một số đơn vị áp dụng giảm giá theo mùa dịch, ưu đãi cho trẻ em, hoặc giảm giá khi tiêm cùng lúc nhiều loại vắc xin. Những yếu tố này có thể tạo ra sự chênh lệch nhẹ giữa các thời điểm tiêm.
4. Uy tín và chất lượng của cơ sở tiêm chủng
Những bệnh viện hoặc trung tâm tiêm chủng lớn, có hệ thống bảo quản đạt chuẩn, đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và quy trình khép kín thường duy trì mức giá ổn định hơn. Dù đôi khi có chênh lệch so với các cơ sở nhỏ, người dân được đảm bảo hơn về chất lượng vắc xin và sự an toàn trong suốt quá trình tiêm.
Lưu ý trước và sau khi tiêm Menactra
Để đảm bảo an toàn và giúp cơ thể đạt được đáp ứng miễn dịch tốt nhất, người tiêm (đặc biệt là trẻ nhỏ) cần được chuẩn bị kỹ càng trước khi tiêm và theo dõi chặt chẽ sau khi tiêm.
1. Lưu ý trước khi tiêm
Trước khi tiêm Menactra, bạn sẽ được bác sĩ thăm khám, đánh giá cẩn thận để đảm bảo đủ điều kiện tiêm chủng và hạn chế tối đa các phản ứng bất lợi có thể xảy ra. Việc chuẩn bị tốt trước khi tiêm giúp vắc xin đạt hiệu quả cao hơn và quá trình tiêm được diễn ra an toàn.
- Khám sàng lọc kỹ lưỡng: Bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng sức khỏe tổng quát, đo thân nhiệt và khai thác tiền sử bệnh lý để xác định xem người tiêm có đang mắc bệnh cấp tính, sốt hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng hay không.
- Báo với bác sĩ nếu từng có phản ứng sau tiêm: Nếu bạn từng bị dị ứng nặng, co giật, phát ban lan tỏa hoặc phản ứng toàn thân sau tiêm chủng cần được thông báo trước để bác sĩ cân nhắc nguy cơ - lợi ích.
- Đảm bảo cơ thể đang khỏe mạnh: Nếu bạn đang bị cảm cúm, ho sốt, tiêu chảy hoặc bệnh nền đang tiến triển, cần hoãn tiêm cho đến khi sức khỏe ổn định.
- Chuẩn bị tâm lý cho trẻ nhỏ: Ba mẹ nên giúp trẻ thư giãn, cho trẻ ăn uống bình thường trước khi tiêm để tránh tình trạng mệt mỏi hoặc hạ đường huyết trong quá trình tiêm.
Trẻ cần được khám sàng lọc kỹ lưỡng trước khi tiêm vắc xin
2. Lưu ý sau khi tiêm
Sau khi tiêm Menactra, việc theo dõi và chăm sóc đúng cách đóng vai trò quan trọng để phát hiện sớm các phản ứng bất lợi và giúp cơ thể thích nghi tốt với vắc xin.
- Theo dõi tại cơ sở y tế ít nhất 30 phút: Đây là giai đoạn cần thiết để kịp thời xử trí nếu có phản ứng nặng như khó thở, tím tái, nổi mẩn toàn thân hoặc dấu hiệu sốc phản vệ (dù rất hiếm gặp).
- Tiếp tục quan sát tại nhà trong 24 - 48 giờ: Bạn cần theo dõi các biểu hiện của trẻ sau tiêm như sốt cao, quấy khóc không dứt, phát ban lan rộng, đau đầu nhiều hoặc lừ đừ bất thường. Nếu xuất hiện các dấu hiệu này, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay.
- Chăm sóc vị trí tiêm đúng cách: Có thể chườm ấm nhẹ để giảm đau và giảm sưng. Bạn tuyệt đối không chườm đá trực tiếp, không xoa bóp mạnh hoặc đắp bất kỳ loại lá, thuốc dân gian nào lên vùng tiêm.
- Duy trì sinh hoạt bình thường: Bạn có thể tắm rửa, ăn uống và sinh hoạt như thường lệ. Tuy nhiên, bạn nên tránh vận động mạnh hoặc chơi thể thao gắng sức trong 24 giờ đầu để hạn chế cảm giác đau hoặc sưng tại chỗ tiêm.
- Đảm bảo nghỉ ngơi và uống đủ nước: Bạn nên nghỉ ngơi hợp lý cùng việc bổ sung đủ nước sẽ giúp cơ thể phục hồi nhanh và giảm cảm giác mệt mỏi sau tiêm.
Kết luận
Vắc xin Menactra đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa viêm màng não mô cầu nhóm A, C, Y và W-135 cho trẻ từ 9 tháng và người lớn đến 55 tuổi. Với lịch tiêm rõ ràng, hiệu quả bảo vệ cao và độ an toàn đã được kiểm chứng, Menactra là lựa chọn đáng tin cậy giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế lây lan trong cộng đồng.
Nếu bạn đang cân nhắc tiêm Menactra cho bản thân hoặc cho trẻ, việc lựa chọn cơ sở tiêm chủng uy tín là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn và sử dụng đúng vắc xin chính hãng. Trung tâm Tiêm chủng - Bệnh viện Đại học Phenikaa (PhenikaaMec) với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, quy trình tiêm chủng khép kín và hệ thống bảo quản đạt chuẩn sẽ là địa chỉ tin cậy để bạn an tâm khi tiêm phòng. Chủ động tiêm phòng là cách phòng ngừa bệnh sớm và hiệu quả, bạn hãy liên hệ hotline 1900 886648 để được tư vấn chi tiết lịch tiêm phù hợp với độ tuổi nhé!
