Test tiểu đường thai kỳ tại nhà là bước quan trọng, giúp mẹ bầu chủ động kiểm soát nồng độ đường huyết, phát hiện sớm những biến động bất thường và phòng ngừa biến chứng cho cả mẹ và thai nhi. Theo dõi thường xuyên bằng máy đo đường huyết cá nhân không chỉ giúp đánh giá hiệu quả kiểm soát bệnh, mà còn hỗ trợ bác sĩ xây dựng phác đồ chế độ ăn, vận động phù hợp trong suốt thai kỳ. Bài viết dưới đây, cùng tìm hiểu chi tiết về cách thực hiện và lưu ý khi thử đường huyết tại nhà.
Test tiểu đường thai kỳ tại nhà là gì?
Test tiểu đường thai kỳ tại nhà là hình thức theo dõi và kiểm tra lượng đường (glucose) trong cơ thể bằng máy đo đường huyết cá nhân. Bạn chỉ cần lấy một giọt máu nhỏ ở đầu ngón tay để đo, từ đó biết được nồng độ đường huyết tại thời điểm kiểm tra.
Khác với xét nghiệm dung nạp glucose đường uống (OGTT - Oral Glucose Tolerance Test) thực hiện tại bệnh viện để chẩn đoán tiểu đường thai kỳ, việc test tại nhà chủ yếu nhằm theo dõi và kiểm soát đường huyết hằng ngày. Phương pháp này đặc biệt quan trọng với mẹ bầu đã được chẩn đoán tiểu đường thai kỳ hoặc có nguy cơ cao. Cách test này giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe, hỗ trợ bác sĩ đánh giá hiệu quả điều trị và điều chỉnh chế độ ăn, vận động kịp thời, góp phần đảm bảo thai kỳ an toàn.
Về thời điểm test, thông thường, bác sĩ khuyến nghị mẹ nên đo đường huyết tại nhà 4 lần mỗi ngày, bao gồm:
- Ngay khi thức dậy buổi sáng (trước khi ăn sáng) để kiểm tra đường huyết lúc đói.
- 1 giờ sau khi bắt đầu ăn sáng.
- 1 giờ sau khi bắt đầu ăn trưa.
- 1 giờ sau khi bắt đầu ăn tối.
Thử tiểu đường thai kỳ tại nhà giúp mẹ bầu theo dõi đường huyết chủ động
Khi nào mẹ bầu cần test tiểu đường thai kỳ tại nhà?
Test đường huyết thai kỳ thường được khuyến nghị cho mẹ bầu có nguy cơ cao hoặc đã được bác sĩ chẩn đoán mắc tiểu đường thai kỳ. Việc kiểm tra đường huyết định kỳ giúp theo dõi hiệu quả điều trị, điều chỉnh chế độ ăn uống và phát hiện sớm những bất thường có thể ảnh hưởng đến thai nhi. Cụ thể, bạn nên test đường huyết tại nhà trong các trường hợp sau:
- Đã được chẩn đoán tiểu đường thai kỳ: Cần theo dõi chỉ số hằng ngày để bác sĩ đánh giá khả năng kiểm soát đường huyết.
- Có yếu tố nguy cơ cao, như thừa cân, béo phì, mang thai sau tuổi 35, tiền sử sinh con nặng hơn 4kg hoặc có người thân mắc bệnh đái tháo đường.
- Kết quả test sàng lọc tại bệnh viện ở mức ranh giới: Bác sĩ yêu cầu theo dõi thêm để đánh giá tình trạng chuyển hóa đường.
- Xuất hiện triệu chứng nghi ngờ như mệt mỏi, khát nước nhiều, đi tiểu thường xuyên, thị lực giảm hoặc tăng cân nhanh bất thường.
- Thực hiện test đường huyết thai kỳ tại nhà đúng thời điểm giúp bạn chủ động kiểm soát đường huyết, hạn chế biến chứng như thai to, sinh non hay tiền sản giật, đồng thời đảm bảo thai kỳ diễn ra an toàn và khỏe mạnh.
Hướng dẫn cách test tiểu đường thai kỳ tại nhà chính xác
Để kết quả đo đường huyết chính xác và phản ánh đúng tình trạng cơ thể, bạn cần thực hiện theo các bước sau:
1. Chuẩn bị dụng cụ cần thiết
Đầu tiên, bạn cần chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ cần thiết để test đường huyết thai kỳ tại nhà chính xác và an toàn. Việc chuẩn bị đúng giúp quá trình đo diễn ra thuận lợi, hạn chế sai số và đảm bảo kết quả phản ánh đúng tình trạng đường huyết. Cụ thể, bạn cần có:
- Máy đo đường huyết cá nhân (glucose meter): Thiết bị hiển thị kết quả nhanh chóng chỉ sau vài giây.
- Que thử đường huyết: Phải tương thích với máy đang sử dụng và còn trong hạn.
- Bút chích máu và kim chích mới: Dùng để lấy một giọt máu nhỏ ở đầu ngón tay.
- Bông cồn sát khuẩn: Giúp làm sạch vùng da trước và sau khi chích.
- Sổ hoặc ứng dụng theo dõi kết quả: Để ghi lại chỉ số đường huyết từng thời điểm, hỗ trợ bác sĩ đánh giá hiệu quả kiểm soát.
2. Vệ sinh tay sạch sẽ trước khi đo
Trước khi tiến hành thử tiểu đường thai kỳ, bạn cần rửa tay sạch bằng xà phòng và nước ấm để loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn hoặc cặn đường có thể bám trên da. Sau khi rửa sạch, bạn nên lau khô tay bằng khăn sạch hoặc khăn giấy, tránh để tay ẩm ướt trước khi lấy máu. Trong trường hợp không có sẵn nước và xà phòng, bạn có thể dùng dung dịch sát khuẩn chứa cồn, chờ tay khô tự nhiên rồi mới tiến hành đo. Việc đảm bảo tay sạch và khô sẽ giúp chỉ số tiểu đường thai kỳ phản ánh chính xác tình trạng cơ thể tại thời điểm test.
Mẹ bầu cần vệ sinh tay sạch sẽ trước khi test tiểu đường
3. Chuẩn bị máy và que thử
Sau khi vệ sinh tay sạch sẽ, bạn hãy chuẩn bị máy đo đường huyết và que thử. Đây là bước giúp thiết bị sẵn sàng để thực hiện phép đo nhanh chóng và chính xác.
Trước hết, lấy que thử ra khỏi lọ và lắp vào máy đo theo hướng dẫn. Tiếp theo, lắp kim chích mới vào bút lấy máu. Điều chỉnh độ sâu vừa phải để tránh đau. Nên chọn đầu ngón tay giữa hoặc ngón áp út, đây là vị trí có tuần hoàn máu tốt và ít bị chai.
Trong suốt quá trình thao tác, bạn cần giữ tay khô, không chạm đầu que thử vào bất kỳ bề mặt nào để tránh nhiễm bẩn hoặc làm hỏng cảm biến. Khi máy đã sẵn sàng, màn hình thường hiển thị biểu tượng hoặc tín hiệu cho biết có thể tiến hành lấy mẫu máu.
4. Lấy mẫu máu
Sau khi chuẩn bị xong máy và que thử, mẹ bầu tiến hành lấy mẫu máu để đo. Dùng bút chích đã lắp kim, chọn vị trí ở cạnh bên đầu ngón tay (thường là ngón giữa hoặc ngón áp út). Đây là nơi có nhiều mao mạch, dễ lấy máu hơn mà lại ít đau và ít để lại vết chai so với chích vào giữa đầu ngón tay.
Khi chích, bạn chỉ cần một lực nhẹ để tạo một giọt máu nhỏ vừa đủ. Bạn nên lau bỏ giọt máu đầu tiên, rồi dùng giọt thứ hai để đo vì mẫu này sạch và ổn định hơn. Bạn đưa đầu que thử chạm nhẹ vào giọt máu, lúc này máy sẽ tự động hút lượng cần thiết.
Trong quá trình lấy mẫu, không nên bóp hoặc ép mạnh đầu ngón tay vì có thể làm loãng máu, dẫn đến sai số. Khi máy báo đã nhận mẫu, bạn chỉ cần chờ vài giây để kết quả hiển thị trên màn hình.
Bạn hãy chích 1 giọt máu vừa đủ để thực hiện đo đường huyết
5. Chờ kết quả và ghi lại chỉ số
Sau khi máy đã nhận mẫu máu, bạn chờ khoảng 5 - 10 giây để máy hiển thị kết quả. Con số trên màn hình thể hiện mức đường huyết tại thời điểm đo, thường được tính bằng đơn vị mmol/L (hoặc mg/dL tùy theo cài đặt của máy).
Ngay sau khi có kết quả, bạn nên ghi lại chỉ số vào sổ theo dõi hoặc ứng dụng điện thoại, kèm thời điểm đo cụ thể như “lúc đói buổi sáng”, “1 giờ sau ăn sáng”, “1 giờ sau ăn trưa”... Việc ghi chép đầy đủ giúp bác sĩ đánh giá được xu hướng thay đổi đường huyết trong ngày, từ đó điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và điều trị phù hợp.
6. Xử lý sau khi test
Sau khi đo xong, hãy xử lý các dụng cụ để đảm bảo an toàn và giữ cho thiết bị luôn trong tình trạng tốt cho những lần test tiếp theo.
Trước hết, bạn dùng bông cồn lau nhẹ vị trí chích máu để khử trùng và giúp vết thương nhỏ mau lành. Các que thử và kim chích đã sử dụng cần được bỏ riêng vào túi hoặc hộp đựng rác y tế chuyên dụng, không vứt lẫn với rác sinh hoạt để tránh nguy cơ nhiễm khuẩn.
Sau đó, bạn nên làm sạch máy đo bằng khăn khô mềm, tuyệt đối không rửa trực tiếp dưới nước. Kiểm tra lại nắp lọ que thử đã được đậy kín và bảo quản máy cùng que ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.
Tìm hiểu thêm:
- Xét Nghiệm Tiểu Đường Thai Kỳ: Thời Điểm, Quy Trình Và Chi Phí
- [Chuyên Gia Giải Đáp] Tiểu Đường Thai Kỳ Nên Ăn Gì?
Cách đọc và đánh giá kết quả test tiểu đường thai kỳ tại nhà
Theo các khuyến cáo lâm sàng, mức đường huyết khỏe mạnh đối với phụ nữ mang thai được xác định như sau:
- Khi đói (trước khi ăn, ngay sau thức dậy): 60 - 90mg/dL (tương đương 3,3 - 5,0 mmol/L).
- 1 giờ sau khi bắt đầu ăn: < 130 mg/dL (tương đương < 7,2 mmol/L).
Nếu kết quả nằm trong phạm vi này, nghĩa là đường huyết của bạn đang được kiểm soát tốt. Bạn nên tiếp tục duy trì chế độ ăn và vận động như hiện tại. Ngược lại, nếu kết quả cao hơn ngưỡng cho phép, bạn không nên quá lo lắng mà hãy ghi lại chỉ số, thời điểm đo và loại thực phẩm đã ăn trước đó. Sau đó, kiểm tra lại vào lần đo kế tiếp để xem chỉ số có trở về bình thường hay không.
Trường hợp đường huyết vẫn tăng cao liên tiếp từ hai lần trở lên trong ngày hoặc kéo dài trong nhiều ngày, bạn cần báo ngay cho bác sĩ để được tư vấn điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, vận động hoặc cân nhắc điều trị bằng insulin nếu cần thiết.
*Lưu ý, kết quả test tiểu đường thai kỳ tại nhà có thể dao động nhẹ tùy vào nhiều yếu tố như thời gian đo, lượng thức ăn, mức độ vận động, giấc ngủ hay tình trạng căng thẳng của bạn. Vì vậy, để kết quả phản ánh chính xác hơn, bạn nên đo vào các khung giờ cố định mỗi ngày, trước và sau bữa ăn theo hướng dẫn của bác sĩ, đồng thời ghi chép đầy đủ chỉ số và thời điểm đo.
Nếu bạn vẫn còn lăn tăn cần được bác sĩ giải đáp, bạn hãy liên hệ ngay hotline: 1900 886648 để được tư vấn miễn phí 24/7.
Lưu ý khi thực hiện test đường huyết thai kỳ tại nhà
Để thử đường huyết thai kỳ tại nhà chính xác và an toàn, bạn cần tuân thủ một số nguyên tắc quan trọng trong quá trình đo và bảo quản thiết bị. Cụ thể:
1. Không đo ngay sau vận động mạnh hoặc tắm nước nóng
Sau khi vận động mạnh, cơ thể tiêu hao nhiều năng lượng và sử dụng lượng lớn glucose để nuôi cơ bắp, khiến đường huyết tạm thời giảm xuống. Nếu bạn đo ngay sau khi tập thể dục, đi bộ nhanh hoặc làm việc nặng, kết quả có thể thấp giả, không phản ánh chính xác tình trạng thật.
Tương tự, tắm nước nóng cũng có thể làm tăng lưu thông máu và thay đổi tạm thời nồng độ đường trong máu, khiến kết quả đo sai lệch. Vì vậy, bạn không nên test ngay sau khi tắm nước nóng, xông hơi hay ngâm chân nước ấm.
Tốt nhất, bạn nên nghỉ ngơi ít nhất 30 phút sau vận động hoặc tắm, để cơ thể ổn định trở lại rồi mới tiến hành test. Cách này giúp đảm bảo kết quả đo đường huyết tại nhà chính xác và đáng tin cậy hơn, hỗ trợ bác sĩ theo dõi hiệu quả hơn trong suốt thai kỳ.
2. Không sử dụng que thử đã hết hạn hoặc bảo quản sai cách
Que thử là bộ phận trực tiếp tiếp xúc với mẫu máu, vì vậy chất lượng của que thử ảnh hưởng trực tiếp đến độ chính xác của kết quả đo. Nếu bạn sử dụng que thử đã hết hạn, ẩm mốc hoặc bị hở nắp quá lâu, các cảm biến hóa học trên que có thể bị oxy hóa hoặc suy giảm hoạt tính, dẫn đến kết quả sai lệch, thường là thấp hoặc cao giả.
Bạn nên kiểm tra hạn sử dụng in trên hộp trước mỗi lần dùng, đồng thời đậy nắp lọ thật kín ngay sau khi lấy que để tránh không khí và độ ẩm xâm nhập. Bảo quản que thử ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp hoặc môi trường ẩm ướt như phòng tắm, bếp.
Bạn tuyệt đối không sử dụng que thử đã hết hạn hoặc bảo quản sai cách
3. Không dùng lại kim chích cũ
Mỗi lần test tiểu đường thai kỳ tại nhà, bạn nên sử dụng kim chích mới để đảm bảo vệ sinh và độ chính xác của phép đo. Kim chích sau khi sử dụng sẽ không còn sắc bén, dễ gây đau, trầy xước da hoặc bầm đầu ngón tay nếu dùng lại. Ngoài ra, việc tái sử dụng kim còn tiềm ẩn nguy cơ nhiễm khuẩn do vi khuẩn có thể bám trên đầu kim sau lần lấy máu trước đó. Bạn nên thay kim mới cho mỗi lần đo, vứt kim đã dùng vào hộp rác y tế hoặc hộp nhựa có nắp kín, tránh để chung với rác sinh hoạt thông thường.
Trước khi đo bạn cần rửa sạch tay để đảm bảo kết quả đường huyết
4. Ghi chép lại kết quả sau mỗi lần đo
Sau khi hoàn tất việc đo, bạn nên ghi chép đầy đủ kết quả test đường huyết thai kỳ tại nhà vào sổ theo dõi hoặc ứng dụng điện thoại. Việc ghi lại thông tin giúp bạn dễ dàng nhận biết xu hướng tăng, giảm của đường huyết trong ngày và là căn cứ quan trọng để bác sĩ đánh giá hiệu quả kiểm soát bệnh. Mỗi lần đo, bạn nên ghi rõ:
- Thời gian và thời điểm đo: Lúc đói buổi sáng, 1 giờ sau ăn sáng, 1 giờ sau ăn trưa hoặc 1 giờ sau ăn tối.
- Chỉ số đường huyết hiển thị trên máy.
- Ghi chú thêm nếu có: Loại thực phẩm vừa ăn, mức độ vận động, tình trạng cơ thể (mệt, căng thẳng, mất ngủ…).
Nếu phát hiện chỉ số cao hoặc thấp bất thường, bạn nên đánh dấu hoặc khoanh lại để trao đổi với bác sĩ trong lần tái khám. Việc ghi chép đều đặn và chi tiết không chỉ giúp kiểm soát đường huyết tốt hơn mà còn hỗ trợ bác sĩ điều chỉnh chế độ ăn uống, vận động và điều trị phù hợp cho từng giai đoạn thai kỳ.
5. Không tự ý thay đổi chế độ ăn hoặc thuốc
Trong quá trình test tiểu đường thai kỳ tại nhà, mẹ bầu có thể thấy chỉ số đường huyết thay đổi từng ngày. Tuy nhiên, nếu kết quả cao hoặc thấp hơn mức bình thường, mẹ tuyệt đối không được tự ý điều chỉnh chế độ ăn, giảm khẩu phần ăn hoặc thay đổi liều thuốc, insulin khi chưa có chỉ định từ bác sĩ.
Việc tự điều chỉnh có thể khiến đường huyết biến động đột ngột, gây hạ đường huyết, mệt mỏi hoặc ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Thay vào đó, bạn nên ghi lại các chỉ số bất thường và báo cho bác sĩ trong lần tái khám hoặc qua tư vấn trực tiếp. Bác sĩ sẽ dựa trên kết quả theo dõi tổng thể để đưa ra hướng điều chỉnh an toàn, khoa học và phù hợp với từng giai đoạn thai kỳ.
Bạn nên ăn uống theo thực đơn quy định của bác sĩ chuyên khoa
Khi nào cần thăm khám bác sĩ?
Nếu nhận thấy các chỉ số đường huyết bất thường hoặc cơ thể xuất hiện những triệu chứng lạ, bạn nên đến cơ sở y tế để được bác sĩ kiểm tra và hướng dẫn kịp thời. Việc thăm khám định kỳ giúp đảm bảo đường huyết luôn được kiểm soát ổn định, giảm thiểu rủi ro cho cả mẹ và thai nhi. Bạn nên đến khám bác sĩ ngay khi có một trong các dấu hiệu sau:
- Đường huyết cao liên tục trong nhiều ngày dù đã tuân thủ chế độ ăn và vận động theo hướng dẫn.
- Chỉ số thấp dưới 60 mg/dL kèm theo các triệu chứng như run tay, chóng mặt, mệt mỏi, choáng váng hoặc vã mồ hôi.
- Thai phát triển chậm, sụt cân hoặc tăng cân bất thường, gợi ý đường huyết không được kiểm soát tốt.
- Có triệu chứng bất thường như khát nước nhiều, đi tiểu thường xuyên, mờ mắt, buồn nôn, hoặc cảm giác yếu sức.
- Máy đo cho kết quả dao động bất thường, chênh lệch lớn giữa các lần đo dù trong cùng điều kiện.
Bên cạnh đó, bạn cũng nên tái khám định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ sản - nội tiết, mang theo sổ theo dõi đường huyết để được đánh giá tổng thể. Việc phối hợp chặt chẽ với bác sĩ giúp điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, vận động và điều trị kịp thời, đảm bảo thai kỳ khỏe mạnh và an toàn cho cả mẹ và bé.
Mẹ nên đến thăm khám bác sĩ nếu đường huyết cao liên tục trong nhiều ngày
Kết luận
Việc thực hiện test tiểu đường thai kỳ tại nhà là một bước quan trọng giúp mẹ bầu chủ động theo dõi và kiểm soát đường huyết hằng ngày. Thông qua việc đo đúng thời điểm, ghi chép kết quả đều đặn và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, bạn có thể phát hiện sớm những biến động bất thường, từ đó điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt phù hợp.
Tuy nhiên, test tại nhà chỉ mang tính theo dõi hỗ trợ, không thay thế hoàn toàn cho các xét nghiệm chẩn đoán chuyên sâu tại bệnh viện. Vì vậy, bạn nên tái khám định kỳ và trao đổi thường xuyên với bác sĩ sản - nội tiết để được đánh giá toàn diện, đảm bảo đường huyết luôn ổn định và thai kỳ diễn ra an toàn.
Để được hỗ trợ chuyên sâu hơn, mẹ bầu có thể tham khảo ý kiến bác sĩ sản - nội tiết tại các cơ sở y tế uy tín. Tại Bệnh viện Đại học Phenikaa, đội ngũ bác sĩ có kinh nghiệm sẽ hỗ trợ bạn xây dựng kế hoạch kiểm soát đường huyết phù hợp cho từng giai đoạn thai kỳ. Bệnh viện cũng được trang bị hệ thống xét nghiệm hiện đại, máy đo đường huyết và thiết bị chẩn đoán tiên tiến, giúp đảm bảo kết quả chính xác, nhanh chóng và an toàn. Bạn cần tư vấn thêm? Đội ngũ bác sĩ Phenikaa sẵn sàng hỗ trợ bạn 24/7. Đặt lịch tư vấn miễn phí qua hotline: 1900 886648.
