Giai đoạn 3 tháng đầu là thời điểm thai nhi bắt đầu hình thành các cơ quan như tim, não, tủy sống và hệ xương. Đây cũng là giai đoạn có nguy cơ sảy thai và dị tật bẩm sinh cao nhất. Vì vậy, mẹ bầu cần được thăm khám và theo dõi sát sao. Việc tuân thủ các mốc khám thai quan trọng 3 tháng đầu không chỉ giúp theo dõi sự phát triển của bé chính xác, mà còn kịp thời phát hiện và xử lý sớm các bất thường, bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé.
Vì sao 3 tháng đầu là giai đoạn khám thai quan trọng nhất?
Tam cá nguyệt đầu tiên (3 tháng đầu thai kỳ) diễn ra từ tuần 1 đến hết tuần 13 của thai kỳ. Đây là giai đoạn thai nhi bắt đầu hình thành các cơ quan quan trọng như tim, não, tủy sống, hệ xương và các bộ phận cảm giác. Việc khám thai đầy đủ và đúng lịch trong 3 tháng đầu giúp mang lại nhiều lợi ích khác nhau, bao gồm:
- Xác định chính xác tuổi thai và ngày dự sinh, làm cơ sở cho các mốc theo dõi sau này.
- Theo dõi sự phát triển ban đầu của thai nhi, đảm bảo các chỉ số phù hợp với tuổi thai.
- Phát hiện sớm các bất thường hình thái, hoặc các yếu tố di truyền, giúp bác sĩ tư vấn chính xác các xét nghiệm cần thiết như siêu âm đo độ mờ da gáy, Double test hoặc NIPT.
- Đánh giá sức khỏe tổng quan của mẹ bầu, phát hiện sớm các bệnh lý như tiểu đường thai kỳ, thiếu máu, nhiễm trùng.
- Hướng dẫn chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt và bổ sung vi chất phù hợp với từng giai đoạn.
3 tháng đầu được ví như giai đoạn “nền móng” của cả thai kỳ, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển thể chất và trí tuệ của thai nhi cũng như sức khỏe lâu dài của mẹ. Nếu nền móng vững chắc, thai kỳ có nhiều cơ hội diễn ra suôn sẻ. Ngược lại, những bất thường trong giai đoạn này có thể ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe của bé. Vì vậy, việc khám thai đúng lịch ở 3 tháng đầu đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ cả mẹ và con.
>>> Tham khảo: Các Mốc Khám Thai Quan Trọng Định Kỳ Bắt Buộc Mẹ Bầu Phải Biết
Tuân thủ các mốc khám thai 3 tháng đầu giúp đảm bảo sức khỏe của mẹ và bé
Các mốc khám thai quan trọng 3 tháng đầu mẹ bầu không nên bỏ qua
Mỗi trường hợp mẹ bầu, tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe, tiền sử sản khoa và các yếu tố nguy cơ, bác sĩ sẽ chỉ định lịch khám thai cụ thể. Tuy nhiên, vẫn có một số mốc khám thai tiêu chuẩn trong 3 tháng đầu mà hầu hết các mẹ đều cần thực hiện để bảo đảm theo dõi sát sao sự phát triển của thai nhi và phát hiện sớm các bất thường. Dưới đây là các mốc khám thai 3 tháng đầu mẹ bầu cần chú ý:
1. Khám thai lần đầu (Tuần 6 - 10)
Khám thai lần đầu thường diễn ra trong khoảng tuần thứ 6 - 10 của thai kỳ. Đây là mốc quan trọng để xác nhận thai đã vào tử cung, xác định tuổi thai, số lượng thai và tình trạng tim thai, đồng thời đánh giá sức khỏe tổng quát của mẹ bầu. So với các mốc khám thai tiếp theo, đây thường là lần khám thai dài và chi tiết nhất, bởi bác sĩ sẽ khai thác tiền sử bệnh lý, thực hiện các xét nghiệm liên quan, xác định ngày dự sinh và hướng dẫn kế hoạch theo dõi trong suốt thai kỳ. Cụ thể như sau:
- Khai thác tiền sử bệnh lý chi tiết: Gồm chu kỳ kinh nguyệt, biện pháp tránh thai đã sử dụng, các lần mang thai trước, tiền sử bệnh của bản thân và gia đình, loại thuốc đã sử dụng.
- Khám sức khỏe tổng quát: Gồm đo huyết áp, cân nặng, khám lâm sàng toàn thân và phụ khoa (nếu cần).
- Xét nghiệm tiền sản định kỳ: Bao gồm xét nghiệm máu (nhóm máu, Rh, công thức máu, chức năng gan thận, đường huyết, HIV, viêm gan B, giang mai,...) và nước tiểu.
- Xác định ngày dự sinh dựa trên kỳ kinh cuối cùng và/hoặc siêu âm.
- Siêu âm thai sớm để xác nhận vị trí, loại trừ thai ngoài tử cung, đo chiều dài đầu mông (CRL) và xác định tim thai.
*Lưu ý, để không bỏ lỡ thời điểm vàng xác định tuổi thai và ngày dự sinh chính xác, mẹ bầu nên đi khám ngay khi thử que lên 2 vạch hoặc trễ kinh từ 1 - 2 tuần.
Khám thai lần đầu tiên khoảng tuần thứ 6 - 10 của thai kỳ để bác sĩ theo dõi vị trí làm tổ của thai nhi và tim thai
2. Khám thai định kỳ (Tuần 7 - 12)
Trong phần còn lại của tam cá nguyệt đầu tiên, các buổi khám thai định kỳ đóng vai trò theo dõi liên tục sức khỏe của mẹ bầu và sự phát triển của thai nhi, đồng thời giúp chuẩn bị cho những mốc siêu âm và xét nghiệm sàng lọc quan trọng sắp tới. Thông thường, mẹ bầu sẽ được hẹn khám mỗi 3-4 tuần một lần cho đến khi kết thúc 3 tháng đầu, trừ khi có dấu hiệu bất thường cần thăm khám sớm hơn. Nội dung các buổi thăm khám sẽ bao gồm:
- Đo huyết áp và cân nặng: Trong các buổi khám thai để theo dõi sức khỏe tổng quát, phát hiện sớm các vấn đề như tăng huyết áp thai kỳ hoặc tăng cân bất thường.
- Nghe tim thai: Từ khoảng tuần thứ 10 - 12, bác sĩ sẽ sử dụng thiết bị Doppler để nghe nhịp tim em bé, giúp mẹ bầu cảm nhận rõ sự hiện diện của con.
- Tư vấn và đánh giá triệu chứng: Mẹ bầu sẽ trao đổi với bác sĩ về các biểu hiện trong thai kỳ như ốm nghén, mệt mỏi, ra máu, đau bụng,.. để được hướng dẫn xử trí đúng cách.
- Hẹn siêu âm đo độ mờ da gáy (NT): Trong khoảng tuần 11 - 13, mẹ bầu sẽ được sắp lịch siêu âm với bác sĩ chuyên về y học bào thai. Siêu âm NT giúp đo độ dày khoảng sáng sau gáy thai nhi, là xét nghiệm sàng lọc quan trọng để phát hiện nguy cơ bất thường nhiễm sắc thể như hội chứng Down, Edwards, Patau.
- Sàng lọc di truyền 3 tháng đầu: Thực hiện đồng thời với siêu âm NT, gồm Double test hoặc xét nghiệm NIPT, nhằm nâng cao độ chính xác trong phát hiện sớm các bất thường di truyền.
*Lưu ý, trong giai đoạn này, các mẹ nên tuân thủ đúng lịch hẹn và hoàn thành đầy đủ các xét nghiệm, siêu âm theo chỉ định. Bất kỳ dấu hiệu bất thường nào như đau bụng dữ dội, ra máu âm đạo, sốt cao hoặc giảm cử động thai (với trường hợp đã cảm nhận được) cần được báo ngay cho bác sĩ để được thăm khám kịp thời.
Trong khoảng tuần 7 - 12, bác sĩ siêu âm nhịp tim thai, đo độ mờ da gáy
Tìm hiểu thêm:
- Xét Nghiệm NIPT Giá Bao Nhiêu? Cập Nhật Chi Phí Mới Nhất
- Xét Nghiệm NIPT Ở Đâu Hà Nội Chính Xác Và Uy Tín Hiện Nay?
3. Mốc siêu âm đo độ mờ da gáy (Tuần 11 - 13)
Trong khoảng tuần 11 đến tuần 13 + 6 của thai kỳ, bác sĩ sẽ thực hiện siêu âm đo độ mờ da gáy (Nuchal Translucency - NT). Đây là một trong những xét nghiệm sàng lọc trước sinh quan trọng nhất ở 3 tháng đầu, giúp:
- Đánh giá nguy cơ bất thường nhiễm sắc thể như hội chứng Down (Trisomy 21), Edwards (Trisomy 18) và Patau (Trisomy 13) thông qua việc đo khoảng sáng sau gáy thai nhi.
- Kiểm tra sự phát triển sớm của các cơ quan quan trọng, quan sát hình thái ban đầu của xương mũi, hộp sọ, tim, chi…
- Xác định số lượng thai, vị trí và tình trạng nhau thai, hỗ trợ theo dõi sát sao trong các trường hợp mang đa thai.
- Xác nhận lại tuổi thai và ngày dự sinh nếu có sự chênh lệch so với lần khám trước.
Kết quả đo NT thường được kết hợp với các xét nghiệm sàng lọc máu mẹ như Double test hoặc NIPT để tăng độ chính xác. Nếu kết quả cho thấy nguy cơ cao, bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm chuyên sâu như chọc ối hoặc sinh thiết gai nhau để chẩn đoán xác định.
Siêu âm đo độ mờ da gáy được thực hiện trong tuần 11 - 13 của thai kỳ
Các xét nghiệm và kiểm tra quan trọng trong 3 tháng đầu
Bên cạnh các mốc khám thai quan trọng 3 tháng đầu, mẹ bầu cần thực hiện một số xét nghiệm và kiểm tra liên quan để đánh giá toàn diện sức khỏe của cả mẹ và thai nhi:
- Siêu âm thai sớm (tuần 6 - 10 của thai kỳ): Xác nhận thai đã vào tử cung, loại trừ khả năng thai ngoài tử cung, xác định số lượng thai và đo chiều dài đầu mông (CRL) để tính tuổi thai chính xác.
- Siêu âm đo độ mờ da gáy (NT) (tuần 11 - 13 +6): Sàng lọc sớm các bất thường nhiễm sắc thể và đánh giá hình thái ban đầu của thai.
- Xét nghiệm máu: Bao gồm xét nghiệm nhóm máu và yếu tố Rh, công thức máu toàn bộ để phát hiện thiếu máu, đường huyết lúc đói để sàng lọc sớm đái tháo đường thai kỳ, chức năng gan, thận, sàng lọc bệnh truyền nhiễm (viêm gan B, HIV, giang mai,..).
- Xét nghiệm nước tiểu: Để phát hiện nhiễm trùng tiểu, protein niệu, các dấu hiệu cảnh báo tiền sản giật.
- Sàng lọc di truyền không xâm lấn (NIPT) hoặc Double test: Đánh giá nguy cơ bất thường nhiễm sắc thể, đặc biệt hữu ích cho mẹ bầu trên 35 tuổi, có tiền sử sinh con dị tật hoặc bất thường di truyền.
Việc thực hiện đầy đủ các xét nghiệm này ngay trong 3 tháng đầu giúp bác sĩ có cơ sở dữ liệu ban đầu để theo dõi suốt thai kỳ và phát hiện sớm những bất thường cần can thiệp.
Bạn đang mang thai và muốn được tư vấn lịch khám cụ thể? Liên hệ ngay 1900 886648 để đặt lịch với bác sĩ chuyên khoa.
Mẹ bầu cần lưu ý gì khi khám thai 3 tháng đầu?
Khi đi thăm khám thai kỳ trong 3 tháng đầu, các mẹ cần lưu ý một số điều sau:
- Khám đúng thời điểm: Tránh khám quá sớm khi thai chưa rõ trên siêu âm hoặc quá muộn dễ bỏ lỡ các mốc sàng lọc quan trọng.
- Tuân thủ đúng lịch hẹn của bác sĩ, giúp theo dõi liên tục sức khỏe mẹ và bé.
- Chuẩn bị hồ sơ y tế: Mang theo kết quả khám và xét nghiệm trước đó để bác sĩ có cơ sở so sánh, đánh giá tiến triển của thai kỳ và đưa ra chỉ định phù hợp.
- Ăn uống hợp lý trước khi khám: Tránh để bụng đói gây mệt mỏi hoặc tụt huyết áp.
- Thông báo cho bác sĩ về thuốc đang dùng và bệnh lý sẵn có để bảo đảm an toàn cho cả mẹ và thai nhi.
- Theo dõi dấu hiệu bất thường như đau bụng, ra máu, sốt cao,.. Nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào, mẹ bầu cần đi khám ngay để được chẩn đoán và xử trí kịp thời.
Các mẹ cần tuân thủ đúng lịch hẹn của bác sĩ, giúp theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe của mẹ và bé
Kết luận
Tuân thủ đầy đủ các mốc khám thai quan trọng 3 tháng đầu không chỉ giúp theo dõi sát sao sự phát triển của thai nhi, mà còn kịp thời phát hiện và xử trí những bất thường, bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé. Đây là giai đoạn đặt nền móng cho một thai kỳ khỏe mạnh, vì vậy mẹ bầu nên lựa chọn cơ sở y tế uy tín, có đội ngũ bác sĩ sản khoa giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại để được chăm sóc toàn diện ngay từ những ngày đầu mang thai.
Tại Trung tâm Y học Bào thai - Bệnh viện Đại học Phenikaa, mẹ bầu sẽ được thăm khám bởi đội ngũ bác sĩ sản khoa giàu kinh nghiệm, cùng hệ thống trang thiết bị hiện đại và dịch vụ tư vấn tận tâm. Liên hệ 1900 886648 để đặt lịch khám và được đồng hành trọn vẹn trong suốt thai kỳ.
