Tuân thủ các mốc khám thai quan trọng 3 tháng giữa là điều kiện then chốt để đảm bảo thai nhi phát triển khỏe mạnh, đồng thời giúp phát hiện sớm và xử trí kịp thời những bất thường có thể xảy ra. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ lịch khám, nội dung kiểm tra ở từng mốc và những lưu ý quan trọng để mỗi lần khám đạt hiệu quả tối ưu.
Vì sao 3 tháng giữa là giai đoạn vàng của thai kỳ?
Tam cá nguyệt thứ hai (3 tháng giữa thai kỳ) thường được coi là “thời điểm vàng” của thai kỳ. Đây là giai đoạn thai nhi tăng trưởng mạnh cả về kích thước lẫn sự hoàn thiện các cơ quan quan trọng như tim, não, phổi, gan và hệ xương. Ở giai đoạn này, bạn có thể vượt qua thời kỳ ốm nghén, tình trạng mệt mỏi giảm đi rõ rệt, ăn uống và sinh hoạt trở nên dễ dàng hơn. Sức khỏe ổn định giúp mẹ thuận lợi tham gia các buổi khám thai định kỳ, thực hiện xét nghiệm và siêu âm quan trọng nhằm theo dõi sát sự phát triển của em bé và phát hiện sớm bất thường nếu có.
Việc tuân thủ các mốc khám thai định kỳ 3 tháng giữa giúp:
- Đánh giá chính xác sự phát triển của thai nhi qua từng giai đoạn.
- Phát hiện sớm các dị tật bẩm sinh hoặc bất thường nhiễm sắc thể.
- Tầm soát và kiểm soát kịp thời các biến chứng thai kỳ như tiền sản giật, đái tháo đường thai kỳ.
- Theo dõi sức khỏe tổng quát của mẹ bầu, từ huyết áp, cân nặng đến tình trạng máu và nước tiểu.
- Đảm bảo cả mẹ và bé được chăm sóc toàn diện, chuẩn bị tốt cho 3 tháng cuối thai kỳ.
Khám thai 3 tháng giữa giúp theo dõi sức khỏe tổng quát của mẹ bầu
Các mốc khám thai quan trọng 3 tháng giữa
Nếu bạn mang thai đơn và không có vấn đề sức khỏe đặc biệt, bác sĩ thường sẽ lên lịch 3 mốc khám chính trong giai đoạn này. Ở mỗi mốc, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám, siêu âm và chỉ định xét nghiệm phù hợp nhằm theo dõi sự tăng trưởng của bé, phát hiện sớm các bất thường và đánh giá sức khỏe tổng quát của mẹ bầu.
Dưới đây là chi tiết 3 mốc khám thai quan trọng trong 3 tháng giữa mà mẹ bầu cần lưu ý:
1. Mốc 1 (Tuần 13 - 16)
Giai đoạn tuần 13 - 16 của thai kỳ, thai nhi bắt đầu bước vào thời kỳ phát triển ổn định hơn sau những tuần đầu tiên. Lúc này, chiều dài thai khoảng 12,5cm, cân nặng khoảng 113g. Cấu trúc khuôn mặt của thai ngày càng rõ nét, mắt và tai đã di chuyển về đúng vị trí, lông mày và tóc bắt đầu xuất hiện. Trong khi đó, hệ xương tiếp tục quá trình canxi hóa, các khớp cử động linh hoạt hơn và thai có thể thực hiện những động tác như co duỗi tay chân, xoay người.
Bên cạnh đó, hệ tiết niệu đã hoạt động, thai bắt đầu thải nước tiểu vào buồng ối, và gan cũng tham gia sản xuất dịch tiêu hóa. Ở mốc này, mục tiêu khám thai là kiểm tra sự phát triển chung của thai nhi, xác nhận tuổi thai, đánh giá sức khỏe mẹ bầu và phát hiện sớm các bất thường nếu có. Về nội dung kiểm tra sẽ bao gồm:
- Đo huyết áp, cân nặng, nghe tim thai.
- Xét nghiệm máu và nước tiểu để tầm soát thiếu máu, nhiễm trùng tiểu.
- Xét nghiệm sàng lọc bất thường nhiễm sắc thể (Triple test/NIPT) nếu chưa thực hiện.
Siêu âm ở mốc này nhằm đánh giá các kích thước của thai, kiểm tra vị trí và độ bám của nhau thai, đánh giá lượng nước ối cũng như quan sát hoạt động vận động của thai. Ngoài ra, siêu âm còn giúp phát hiện sớm một số bất thường hình thái và theo dõi nhịp tim, bảo đảm thai nhi phát triển ổn định.
2. Mốc 2 (Tuần 18 - 20)
Ở giai đoạn này, thai nhi dài khoảng 22 - 25cm và nặng khoảng 400g. Các cơ quan bên trong của thai gần như đã hình thành đầy đủ, hệ thần kinh kết nối chặt chẽ hơn với cơ, giúp các cử động trở nên phối hợp và mạnh mẽ hơn. Bạn bắt đầu cảm nhận được những cú đạp hay chuyển động nhẹ (thai máy). Khuôn mặt thai nhi rõ nét với mắt, mũi, miệng hoàn thiện hơn, lông mày và lông mi xuất hiện, móng tay bắt đầu hình thành. Tim thai đập mạnh và có thể nghe rõ qua siêu âm Doppler, đồng thời bộ phận sinh dục ngoài đã phát triển có thể xác định giới tính bằng siêu âm.
Mục tiêu khám thai ở mốc này là thực hiện siêu âm hình thái thai nhi, giúp đánh giá toàn diện cấu trúc giải phẫu, phát hiện sớm dị tật bẩm sinh, kiểm tra vị trí, tình trạng nhau thai cũng như lượng nước ối. Về nội dung kiểm tra bao gồm:
- Siêu âm 2D hoặc 4D để quan sát chi tiết não, tim, phổi, thận, gan, cột sống, tay chân.
- Đo các chỉ số phát triển như đường kính lưỡng đỉnh (BPD - khoảng cách giữa hai bên xương thái dương), chiều dài xương đùi (FL), vòng vụng (AC - chu vi bụng thai nhi).
- Đánh giá vị trí dây rốn, vị trí bám của nhau thai và lượng nước ối.
- Kiểm tra huyết áp, cân nặng của mẹ và theo dõi nhịp tim thai.
Mục tiêu khám thai mốc 18 - 20 tuần là thực hiện siêu âm hình thái thai nhi
3. Mốc 3 (Tuần 24 - 28)
Ở mốc 24 - 28 tuần, thai nhi có chiều dài khoảng 30 - 38cm và nặng từ 600g đến gần 1000g. Não bộ và hệ thần kinh đang phát triển nhanh, tạo ra các kết nối thần kinh mới, giúp thai phản ứng rõ rệt hơn với âm thanh, ánh sáng và các kích thích từ bên ngoài. Trong khi đó, phổi đã bắt đầu sản xuất surfactant - chất cần thiết cho quá trình hô hấp sau sinh. Đồng thời, làn da của thai nhi bớt trong suốt, lớp mỡ dưới da dày dần lên, và thai có thể mở mắt, chớp mắt.
Mục tiêu khám thai ở mốc này là tầm soát tiểu đường thai kỳ, đánh giá mức độ tăng trưởng của thai và phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường như tiền sản giật. Về nội dung thăm khám ở mốc này sẽ gồm:
- Xét nghiệm dung nạp glucose (GTT) để tầm soát tiểu đường thai kỳ.
- Xét nghiệm máu để kiểm tra huyết sắc tố, ferritin nhằm phát hiện thiếu máu.
- Siêu âm đánh giá kích thước thai, lượng nước ối và vị trí nhau thai.
- Đo huyết áp, cân nặng mẹ và theo dõi các dấu hiệu cảnh báo bất thường.
*Lưu ý, các mốc khám thai quan trọng 3 tháng giữa kể trên chỉ áp dụng cho chăm sóc thường quy đối với mẹ bầu khỏe mạnh, mang thai đơn và không có yếu tố nguy cơ đặc biệt. Lịch khám có thể khác nếu bạn mang song thai, trên 35 tuổi, hoặc có bệnh lý nền. Bạn hãy nhấc máy gọi hotline: 1900 886648 để bác sĩ sản khoa tư vấn lịch khám phù hợp
Tìm hiểu thêm:
- Các Mốc Khám Thai Quan Trọng 3 Tháng Đầu Mẹ Bầu Không Nên Bỏ Qua
- Các Mốc Khám Thai Quan Trọng 3 Tháng Cuối Và Lưu Ý Cho Mẹ Bầu
Các xét nghiệm và siêu âm khác có thể được chỉ định trong 3 tháng giữa
Bên cạnh các mốc siêu âm và xét nghiệm thường quy, bác sĩ có thể chỉ định thêm một số thăm dò chuyên sâu tùy theo tình trạng của mẹ bầu và thai nhi:
- Siêu âm Doppler màu: Giúp đánh giá dòng chảy máu qua động mạch rốn, động mạch não giữa, giúp phát hiện sớm tình trạng suy thai, thiếu máu ở thai nhi hoặc bất thường tuần hoàn.
- Siêu âm 4D: Cho phép quan sát hình thái thai nhi với độ chi tiết cao, hữu ích trong việc phát hiện các dị tật ở mặt, tứ chi hoặc cột sống.
- Đo chiều dài cổ tử cung: Áp dụng cho mẹ bầu có nguy cơ sinh non, giúp bác sĩ đưa ra biện pháp can thiệp kịp thời như đặt vòng nâng cổ tử cung hoặc điều trị nội tiết.
- Xét nghiệm tầm soát bất thường nhiễm sắc thể: Thực hiện nếu chưa làm ở 3 tháng đầu hoặc khi có nghi ngờ từ kết quả siêu âm hình thái.
- Xét nghiệm máu chuyên sâu: Bao gồm định lượng ferritin, vitamin D, kiểm tra chức năng gan - thận, sàng lọc kháng thể bất thường hoặc xét nghiệm đông máu nếu có yếu tố nguy cơ.
- Kiểm tra nhóm máu và kháng thể Rh: Quan trọng với mẹ có nhóm máu Rh âm, giúp phòng ngừa bệnh tan máu ở thai nhi và trẻ sơ sinh.
Siêu âm đánh giá hình thái rất quan trọng ở tam cá nguyệt thứ 2 của thai kỳ
Lưu ý giúp khám thai 3 tháng giữa hiệu quả hơn
Để mỗi buổi khám thai trong giai đoạn này mang lại hiệu quả tối đa, bạn nên lưu ý:
- Tuân thủ đúng lịch hẹn: Không tự ý bỏ qua hoặc hoãn lịch khám vì có thể bỏ lỡ thời điểm vàng để phát hiện bất thường.
- Chuẩn bị hồ sơ khám thai: Mang đầy đủ kết quả siêu âm, xét nghiệm của các lần khám trước để bác sĩ so sánh và đánh giá tiến triển.
- Ăn uống và nghỉ ngơi hợp lý trước xét nghiệm: Với các xét nghiệm máu hoặc dung nạp glucose, nên tuân theo hướng dẫn cụ thể của bác sĩ để kết quả chính xác.
- Ghi lại triệu chứng bất thường: Như đau bụng, ra máu, phù nhiều, hoa mắt chóng mặt… để trao đổi trực tiếp với bác sĩ.
- Giữ tinh thần thoải mái: Căng thẳng có thể ảnh hưởng đến cả mẹ và bé; nên kết hợp nghỉ ngơi và vận động nhẹ như đi bộ, yoga bầu.
- Trao đổi kỹ với bác sĩ: Đặt câu hỏi về kết quả siêu âm, xét nghiệm, chế độ ăn uống, vận động và kế hoạch theo dõi thai kỳ sắp tới.
Bạn nên tuân thủ đúng lịch hẹn khám thai với bác sĩ sản khoa để được tư vấn chuyên sâu
Sẽ ra sao nếu bỏ lỡ các mốc khám thai 3 tháng giữa?
Các mốc khám thai quan trọng 3 tháng giữa không chỉ giúp theo dõi sát sự phát triển của thai nhi, mà còn là “cửa sổ vàng” để phát hiện sớm những bất thường cần can thiệp kịp thời. Nếu bạn bỏ lỡ các mốc này, có thể phải đối mặt với nhiều rủi ro như:
1. Bỏ sót dị tật bẩm sinh hoặc bất thường hình thái
Mốc siêu âm hình thái ở tuần 18 - 20 là thời điểm vàng để quan sát cấu trúc não, tim, thận, cột sống, tay chân,... Nếu bỏ lỡ, việc phát hiện dị tật sẽ kém chính xác hơn, hoặc phát hiện muộn hơn, thậm chí một số bất thường nghiêm trọng có thể không còn cơ hội can thiệp sớm.
2. Không tầm soát kịp thời tiểu đường thai kỳ
Tiểu đường thai kỳ thường khởi phát từ giữa thai kỳ và nếu không được phát hiện qua xét nghiệm dung nạp glucose ở tuần 24 - 26, bệnh có thể âm thầm gây biến chứng như thai to, đa ối, sinh khó hoặc hạ đường huyết ở trẻ sơ sinh.
3. Bỏ qua dấu hiệu tiền sản giật
Việc đo huyết áp và xét nghiệm nước tiểu định kỳ trong 3 tháng giữa giúp phát hiện sớm nguy cơ tiền sản giật. Nếu không được kiểm tra, bệnh có thể tiến triển âm thầm và gây hậu quả nặng nề cho cả mẹ và bé.
4. Giảm hiệu quả theo dõi tăng trưởng thai
Siêu âm định kỳ giúp bác sĩ so sánh tốc độ phát triển của thai qua từng giai đoạn. Việc bỏ mốc khám khiến dữ liệu bị gián đoạn, gây khó khăn cho việc đánh giá và xử trí khi có dấu hiệu chậm tăng trưởng hoặc suy dinh dưỡng bào thai.
5. Tăng nguy cơ can thiệp y tế khẩn cấp
Không theo dõi sát có thể dẫn đến tình trạng chỉ phát hiện vấn đề khi bệnh đã ở giai đoạn muộn, buộc phải can thiệp gấp, làm tăng nguy cơ biến chứng cho cả mẹ và con.
Kết luận
Việc tuân thủ đầy đủ các mốc khám thai quan trọng 3 tháng giữa không chỉ giúp theo dõi sát sự phát triển của thai nhi mà còn là cơ hội để phát hiện và xử trí kịp thời các bất thường, đảm bảo một thai kỳ an toàn, khỏe mạnh. Mỗi mốc khám đều có ý nghĩa riêng, từ kiểm tra hình thái, tầm soát tiểu đường thai kỳ cho đến phát hiện sớm các biến chứng nguy hiểm.
Nếu bạn đang tìm kiếm địa chỉ khám thai uy tín, an toàn và được chăm sóc toàn diện, Bệnh viện Đại học Phenikaa (PhenikaaMec) là lựa chọn đáng tin cậy. Với đội ngũ bác sĩ Sản khoa giàu kinh nghiệm, hệ thống siêu âm hiện đại và dịch vụ xét nghiệm đạt chuẩn quốc tế, bệnh viện luôn đồng hành cùng mẹ bầu trên hành trình đón con yêu chào đời khỏe mạnh. Đặt lịch ngay: 1900 886648 - Được chuyên gia tư vấn trong 5 phút!
