Chỉ số gan nhiễm mỡ là thông số quan trọng giúp đánh giá mức độ tích tụ mỡ trong gan, từ đó phát hiện sớm nguy cơ tiến triển thành viêm gan, xơ gan hoặc ung thư gan. Việc hiểu rõ chỉ số này không chỉ giúp bạn kiểm soát sức khỏe hiệu quả mà còn xây dựng chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý để hỗ trợ phục hồi chức năng gan. Nội dung bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về xét nghiệm gan nhiễm mỡ, các chỉ số bất thường cần được điều trị ngay.
Chỉ số gan nhiễm mỡ là gì?
Gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ tích tụ trong tế bào gan vượt quá 5% trọng lượng gan. Nếu không được kiểm soát có thể tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ, xơ gan, ung thư gan. Đặc biệt, bệnh thường diễn tiến âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu nên đa số trường hợp chỉ phát hiện khi đi khám sức khỏe định kỳ.
Chỉ số gan nhiễm mỡ là các thông số được đo lường thông qua xét nghiệm máu, hình ảnh chẩn đoán hoặc các phương pháp chuyên sâu nhằm đánh giá tình trạng tích tụ mỡ trong gan. Các chỉ số quan trọng thường bao gồm men gan (AST, ALT), chỉ số triglycerid, cholesterol,… kết hợp với hình ảnh từ siêu âm, FibroScan hoặc MRI để xác định mức độ gan nhiễm mỡ. Việc theo dõi và kiểm soát các chỉ số này giúp bác sĩ đánh giá chính xác mức độ bệnh, nguy cơ biến chứng và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Chỉ số gan nhiễm mỡ trong xét nghiệm máu giúp bác sĩ chẩn đoán và điều trị bệnh tốt nhất
Xét nghiệm gan nhiễm mỡ gồm những gì?
Thông thường, gan luôn chứa một lượng nhỏ chất béo nhất định. Tuy nhiên, tích tụ mỡ quá mức có thể gây viêm gan và làm thay đổi nhiều chỉ số sinh hóa, phát hiện được thông qua các xét nghiệm máu. Dưới đây là những chỉ số quan trọng để đánh giá chức năng gan và phát hiện gan nhiễm mỡ:
1. Chỉ số men gan (ALT, AST)
Chỉ số men gan (ALT, AST) là một trong những xét nghiệm quan trọng để đánh giá chức năng gan. Hai loại men này thuộc nhóm enzyme có mặt trong tế bào gan, đóng vai trò hỗ trợ chuyển hóa protein. Khi tế bào gan bị tổn thương, chỉ số ALT (Alanine Aminotransferase) sẽ thoát ra máu, làm chỉ số ALT tăng cao. ALT được xem là chỉ số nhạy nhất để phát hiện các tổn thương gan. Khi gan bị tổn thương cũng khiến chỉ số AST (Aspartate Aminotransferase) cũng tăng.
Xét nghiệm men gan giúp phát hiện sớm các bệnh lý như gan nhiễm mỡ, viêm gan virus, xơ gan hoặc tổn thương gan do rượu, thuốc. Bình thường, ALT và AST dao động từ 20 – 40 UI/L. Nếu các chỉ số này cao hơn mức cho phép, có thể gan của bạn đang gặp vấn đề.
Chỉ số men gan ALT và AST giúp chẩn đoán bệnh gan nhiễm mỡ
2. Albumin
Albumin là loại protein quan trọng do gan sản xuất, có chức năng vận chuyển dinh dưỡng, duy trì áp lực thẩm thấu và hỗ trợ miễn dịch. Albumin là một loại protein quan trọng do gan sản xuất, chiếm tỷ lệ lớn trong huyết tương và giữ vai trò duy trì áp lực thẩm thấu, vận chuyển hormone, vitamin và các chất dinh dưỡng trong cơ thể. Chỉ số Albumin bình thường thường dao động trong khoảng 3,5 – 5,5 g/dL. Khi chỉ số Albumin giảm có thể cảnh báo các vấn đề nghiêm trọng như: bệnh gan mạn tính (xơ gan, suy gan), suy dinh dưỡng, hội chứng thận hư hoặc tình trạng nhiễm trùng kéo dài. Ngược lại, mức Albumin tăng cao thường hiếm gặp và chủ yếu liên quan đến mất nước. Việc xét nghiệm Albumin thường được thực hiện cùng với các chỉ số khác như ALT, AST, Bilirubin để đánh giá chức năng gan và sức khỏe tổng thể. Nếu chỉ số Albumin bất thường, bạn nên thăm khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
3. Chỉ số gan mật (ALP và GGT)
ALP (Alkaline Phosphatase) và GGT (Gamma-Glutamyl Transferase) là hai enzyme quan trọng giúp đánh giá chức năng gan và đường mật. Trong đó, ALP (Phosphatase kiềm) là enzyme này có nhiều trong gan, xương và đường mật. Giá trị bình thường của ALP thường nằm trong khoảng 35 – 115 UI/L. Nồng độ ALP trong máu tăng cao có thể là dấu hiệu của tắc mật, viêm đường mật, gan nhiễm mỡ, viêm gan hoặc bệnh xương.
GGT (Gamma-Glutamyl Transferase) là enzyme đặc hiệu cho tổn thương gan và đường mật. Khi GGT tăng cao, thường liên quan đến bệnh gan do rượu bia, viêm gan, gan nhiễm mỡ, tắc mật hoặc sử dụng thuốc gây hại cho gan. Chỉ số GGT bình thường thường dưới 60 UI/L.
Khi hai chỉ số này tăng được chẩn đoán có liên quan đến bệnh lý gan – mật. Vì vậy, xét nghiệm ALP và GGT thường được thực hiện trong kiểm tra chức năng gan định kỳ hoặc khi có dấu hiệu như vàng da, đau tức hạ sườn phải, men gan cao.
4. Globulin
Chỉ số Globulin là một nhóm protein quan trọng có trong huyết tương. Globulin bao gồm các kháng thể giúp bảo vệ cơ thể khỏi vi khuẩn, virus, đồng thời tham gia vận chuyển hormone, lipid và hỗ trợ đông máu. Ở người khỏe mạnh, chỉ số Globulin thường nằm trong khoảng 2,0 – 3,5 g/dL. Khi chỉ số Globulin tăng cao, có thể là dấu hiệu của các bệnh lý như viêm gan mạn tính, xơ gan, bệnh tự miễn, nhiễm trùng kéo dài hoặc một số ung thư huyết học. Ngược lại, nếu Globulin giảm thấp, cơ thể có nguy cơ suy giảm miễn dịch, tổn thương gan nặng hoặc hội chứng thận hư.
Để đánh giá chức năng gan và sức khỏe tổng thể, xét nghiệm Globulin thường được thực hiện cùng với Albumin để tính tỷ lệ A/G. Nếu bạn thấy cơ thể mệt mỏi kéo dài, sụt cân, vàng da hoặc có các dấu hiệu bất thường, hãy thực hiện xét nghiệm chỉ số Globulin tại cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
5. Bilirubin
Chỉ số Bilirubin phản ánh hàm lượng sắc tố vàng cam có trong máu được sinh ra từ quá trình phân hủy hồng cầu. Bilirubin được vận chuyển theo máu đến gan để chuyển hóa, rồi bài xuất khỏi cơ thể thông qua đường phân và nước tiểu.
Xét nghiệm này đóng vai trò thiết yếu trong việc phát hiện các rối loạn tại gan, túi mật, nhận biết tình trạng thiếu máu tán huyết và xác định nguồn gốc gây vàng da, đánh giá hoạt động của gan và đường dẫn mật. Chỉ số bilirubin tăng cao có thể cảnh báo các tổn thương ở gan hoặc tình trạng tắc nghẽn đường mật.
Chỉ số Bilirubin tăng cao phản ánh mức độ gan nhiễm mỡ
6. PT (Prothrombin Time)
Chỉ số PT (Prothrombin Time) là xét nghiệm đo thời gian cần thiết để máu đông lại thông qua hoạt động của các yếu tố đông máu do gan sản xuất. Đây là một chỉ số quan trọng để đánh giá chức năng gan và khả năng đông máu của cơ thể. Thông thường, chỉ số PT bình thường dao động khoảng 11 – 13,5 giây. Khi chỉ số PT kéo dài (cao hơn mức bình thường), có thể là dấu hiệu chức năng gan suy giảm, thiếu vitamin K, rối loạn đông máu hoặc tác dụng phụ của thuốc chống đông.
Xét nghiệm PT thường được chỉ định trong các trường hợp: bệnh gan mạn tính, gan nhiễm mỡ, xơ gan, viêm gan, hoặc trước khi phẫu thuật để đánh giá nguy cơ chảy máu.
7. Chỉ số Triglycerid
Triglycerid là một dạng chất béo (lipid) được dự trữ trong gan và mô mỡ, đóng vai trò cung cấp năng lượng cho cơ thể. Khi bạn ăn nhiều tinh bột, đường hoặc chất béo, gan sẽ chuyển hóa thành triglycerid và lưu trữ. Chỉ số triglycerid trong xét nghiệm máu phản ánh lượng chất béo này trong máu. Nếu tăng cao, dễ dẫn đến gan nhiễm mỡ, rối loạn chuyển hóa mỡ và tăng nguy cơ xơ gan, viêm gan nhiễm mỡ, bệnh tim mạch.
Chỉ số Triglycerid dưới 150 mg/dL (1,7 mmol/L) là bình thường, từ 150 – 199 mg/dL được chẩn đoán tăng nhẹ và từ trên 200 mg/dL dễ gây gan nhiễm mỡ.
8. Chỉ số Cholesterol
Cholesterol là một loại chất béo cần thiết để tạo màng tế bào, sản xuất hormone và hỗ trợ tiêu hóa. Gan sản xuất phần lớn cholesterol trong cơ thể, phần còn lại đến từ thức ăn (đặc biệt là mỡ động vật). Khi cholesterol dư thừa (vượt ngưỡng 200mg/ dL), chúng tích tụ trong gan, gây gan nhiễm mỡ, xơ vữa động mạch và các bệnh tim mạch.
Chỉ số | Mức bình thường | Mức ranh giới | Mức nguy cơ cao |
Mỡ máu Cholesterol toàn phần (Total Cholesterol - TC) | <200 mg/dL (5,1 mmol/L) | 200–239 mg/dL (5,1–6,2 mmol/L) | ≥240 mg/dL (6,2 mmol/L) |
Cholesterol tốt (HDL - cholesterol) | ≥60 mg/dL (1,5 mmol/L) | Nam: 40–59 mg/dL (1,0–1,5 mmol/L) Nữ: 50–59 mg/dL (1,3–1,5 mmol/L) | Nam: <40 mg/dL (1,0 mmol/L)Nữ: <50 mg/dL (1,3 mmol/L) |
Cholesterol xấu (LDL – Cholesterol) | <100 mg/dL (2,6 mmol/L) (bình thường) 100–129 mg/dL (2,6–3,3 mmol/L) (gần đạt) | 130–159 mg/dL (3,3–4,1 mmol/L) | 160–189 mg/dL (4,1–4,9 mmol/L) (nguy cơ cao)≥190 mg/dL (4,9 mmol/L) (nguy cơ rất cao) |
Triglyceride (TG) | <150 mg/dL (1,7 mmol/L) | 150–199 mg/dL (1,7–2,2 mmol/L) | 200–499 mg/dL (2,2–5,6 mmol/L) (nguy cơ cao)≥500 mg/dL (5,6 mmol/L) (nguy cơ rất cao) |
Các chỉ số Cholesterol làm tăng nguy cơ bệnh lý về gan, mỡ máu, tim mạch
Tìm hiểu thêm:
- Nguyên Nhân Gan Nhiễm Mỡ Là Gì? Phương Pháp Điều Trị Mới Nhất Hiện Nay
- Dấu Hiệu Gan Nhiễm Mỡ Và Điều Trị Chuẩn Theo Chuyên Gia
Đối tượng cần làm xét nghiệm gan nhiễm mỡ
Gan nhiễm mỡ là căn bệnh âm thầm nhưng có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như xơ gan hay ung thư gan nếu không được phát hiện kịp thời. Việc kiểm tra sức khỏe gan định kỳ, đặc biệt là tầm soát gan nhiễm mỡ, là vô cùng quan trọng đối với một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao sau đây:
- Người có chỉ số khối cơ thể (BMI) cao, thừa cân, béo phì làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (Non-Alcoholic Steatohepatitis - NASH).
- Người đang mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2 gây mất cân bằng insulin trong cơ thể ở nhóm đối tượng này thường đi kèm với nguy cơ tích tụ mỡ thừa trong gan, đòi hỏi cần được đánh giá thường xuyên.
- Người có các vấn đề về lipid máu, nồng độ cholesterol, triglyceride cao hoặc được chẩn đoán mắc hội chứng chuyển hóa cần được sàng lọc thường xuyên do đây là những yếu tố nguy cơ chính dẫn đến gan nhiễm mỡ.
- Người nghiện rượu, bia có thể trực tiếp gây tổn thương tế bào gan và dẫn đến tình trạng gan nhiễm mỡ do rượu (Alcoholic Fatty Liver Disease (AFLD).
- Người có người thân trong gia đình (bố mẹ, anh chị em) từng mắc các bệnh lý về gan nên chủ động tầm soát sớm để phát hiện kịp thời.
- Người có các dấu hiệu suy giảm chức năng gan như: Cơ thể suy nhược, ăn uống kém ngon miệng, da hoặc mắt có màu vàng, nước tiểu màu vàng sẫm, đau khó chịu ở thượng vị, phù nề mắt cá chân,… cần được chẩn đoán chính xác bệnh lý về gan để kịp thời điều trị.
Quy trình thực hiện xét nghiệm gan nhiễm mỡ
Để đánh giá chính xác lượng mỡ tích tụ trong gan, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám và thực hiện một số xét nghiệm chuyên sâu. Các kiểm tra này giúp xác định tình trạng sức khỏe của gan và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp. Dưới đây là các bước quan trọng bạn nên biết:
- Bước 1: Khám lâm sàng: Bác sĩ khai thác tiền sử bệnh và tiến hành kiểm tra tổng quát, đặc biệt chú ý đến các yếu tố nguy cơ như tiểu đường, huyết áp cao hay các bệnh về gan.
- Bước 2: Xét nghiệm máu: Giúp đo các chỉ số men gan (ALT, AST), kiểm tra bilirubin, mỡ máu (cholesterol và triglyceride) để đánh giá bất thường về gan.
- Bước 3: Siêu âm gan: Là phương pháp hình ảnh phổ biến giúp nhận diện lượng mỡ trong gan và mức độ tổn thương.
- Bước 4: Chụp CT hoặc MRI: Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện các kỹ thuật hình ảnh nâng cao nhằm quan sát rõ hơn mức độ mỡ và phát hiện biến chứng nếu có.
Thông qua kết quả xét nghiệm máu, hình ảnh siêu âm, chụp CT hoặc MRI, bác sĩ sẽ chẩn đoán chính xác mức độ gan nhiễm mỡ và hướng dẫn chế độ ăn uống, điều trị bệnh tốt nhất.
Nên xét nghiệm gan nhiễm mỡ ở đâu?
Lựa chọn một cơ sở y tế uy tín với hệ thống trang thiết bị hiện đại và đội ngũ chuyên môn đầu ngành là điều cần thiết để kịp thời thăm khám, chẩn đoán và điều trị bệnh lý về gan. Trung tâm Tiêu hóa - Bệnh viện Đại học Phenikaa là địa chỉ đáng tin cậy hàng đầu, quy tụ các Giáo sư, Tiến sĩ, bác sĩ đầu ngành về Tiêu hóa - Gan mật. Trung tâm được đầu tư bài bản với các thiết bị công nghệ cao, hiện đại bậc nhất. Đặc biệt, hệ thống máy xét nghiệm sinh hóa và miễn dịch tự động hoá cho phép thực hiện nhanh chóng và cực kỳ chính xác hàng loạt danh mục xét nghiệm quan trọng để chẩn đoán và theo dõi các chỉ số xét nghiệm gan nhiễm mỡ như: ALT, AST, GGT, ALP, Albumin, Bilirubin toàn phần. Trung tâm còn có các loại máy siêu âm đàn hồi mô gan (FibroScan), CT, MRI giúp đánh giá chính xác mức độ nhiễm mỡ và xơ hóa gan, từ đó đưa ra tiên lượng và hướng điều trị kịp thời. Trung tâm áp dụng mô hình khám chữa bệnh toàn diện, khép kín từ tiếp đón, tư vấn, thực hiện xét nghiệm, chẩn đoán cho đến lập kế hoạch điều trị. Quy trình được chuẩn hóa mang lại sự thoải mái, thuận tiện và an tâm tối đa cho người bệnh.
TS. BS Bùi Chí Nam - Giám đốc Trung tâm Tiêu hóa Bệnh viện Đại học Phenikaa tư vấn kết quả xét nghiệm gan nhiễm mỡ cho người bệnh
Kết luận
Thắc mắc chỉ số gan nhiễm mỡ là bao nhiêu đã được giải đáp. Phát hiện sớm, thay đổi chế độ ăn uống và điều trị kịp thời là cách tốt nhất để hỗ trợ phục hồi chức năng gan. Trung tâm Tiêu hóa Bệnh viện Đại học Phenikaa là địa chỉ uy tín hàng đầu trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý về gan mật, dạ dày, đại tràng. Tại đây, người bệnh được thăm khám bởi đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, trình độ cao, luôn tận tâm trong từng ca bệnh. Trung tâm được trang bị hệ thống máy móc, thiết bị y tế hiện đại đạt chuẩn quốc tế, giúp phát hiện sớm và chẩn đoán chính xác các bệnh lý, từ đó đưa ra phác đồ điều trị tối ưu. Bạn hãy liên hệ hotline: 1900 886648 để đặt lịch và nhận tư vấn chi tiết!
