Nhận biết sớm các dấu hiệu tiểu đường thai kỳ không chỉ giúp mẹ bầu chủ động kiểm soát sức khỏe, mà còn góp phần ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm cho thai nhi. Bài viết dưới đây, cùng tìm hiểu chi tiết về những triệu chứng tiểu đường thai kỳ thường gặp, thời điểm cần đi khám và cách phòng ngừa hiệu quả để có một thai kỳ an toàn.
Vì sao cần nhận biết sớm các dấu hiệu của tiểu đường thai kỳ?
Tiểu đường thai kỳ (GDM) là rối loạn chuyển hóa thường gặp ở phụ nữ mang thai. Bệnh xảy ra khi cơ thể không sản xuất đủ insulin để cân bằng đường huyết. Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ mẹ bầu nào, nhưng phổ biến hơn ở những người mang thai trên 35 tuổi, thừa cân, béo phì trước khi mang thai, tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường hoặc từng sinh con nặng trên 4,1kg.
Nhận biết sớm những biểu hiện tiểu đường thai kỳ giúp mang lại nhiều ý nghĩa quan trọng, bao gồm:
1. Phát hiện và chẩn đoán kịp thời
Nhận biết biểu hiện tiểu đường thai kỳ giúp bạn chủ động thăm khám, làm các xét nghiệm cần thiết như nghiệm pháp dung nạp glucose. Khi được chẩn đoán kịp thời, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ theo dõi phù hợp để kiểm soát đường huyết hiệu quả, hạn chế tối đa những rủi ro cho cả mẹ và bé.
2. Kiểm soát đường huyết hiệu quả
Việc nắm rõ các dấu hiệu tiểu đường thai kỳ giúp bạn chủ động điều chỉnh lối sống, từ chế độ ăn uống khoa học đến vận động hợp lý, nhằm duy trì đường huyết ổn định. Nhờ đó, mẹ có thể giảm thiểu các rủi ro cho bản thân, đồng thời tạo điều kiện cho thai nhi phát triển khỏe mạnh trong suốt thai kỳ.
3. Giảm nguy cơ biến chứng cho mẹ
Nhận biết và kiểm soát sớm tiểu đường thai kỳ sẽ giúp hạn chế được nhiều biến chứng nguy hiểm. Đường huyết ổn định làm giảm nguy cơ tăng huyết áp thai kỳ, tiền sản giật, sinh non hoặc phải can thiệp mổ lấy thai do thai quá to. Đồng thời, việc phòng ngừa biến chứng cũng góp phần bảo vệ sức khỏe lâu dài cho mẹ sau sinh, giảm khả năng tiến triển thành tiểu đường type 2 trong tương lai.
Nhận biết sớm các biểu hiện tiểu đường thai kỳ giúp giảm nguy cơ biến chứng cho mẹ
4. Bảo vệ sức khỏe thai nhi
Việc phát hiện sớm và kiểm soát tiểu đường thai kỳ còn góp phần bảo vệ sự phát triển toàn diện của thai nhi. Khi đường huyết của mẹ được duy trì ổn định, bé sẽ nhận đủ dinh dưỡng cần thiết, giảm nguy cơ thai to bất thường, suy hô hấp sau sinh hay hạ đường huyết sơ sinh. Điều này giúp em bé chào đời khỏe mạnh hơn và hạn chế được những ảnh hưởng lâu dài về sức khỏe trong tương lai.
5. Đảm bảo thai kỳ an toàn hơn
Khi các triệu chứng được nhận biết và xử trí kịp thời, bạn sẽ có một hành trình mang thai an toàn hơn. Việc duy trì đường huyết ổn định giúp giảm nguy cơ phải can thiệp y khoa ngoài mong muốn, đồng thời tăng khả năng sinh thường thuận lợi. Chủ động phòng ngừa và kiểm soát sớm chính là chìa khóa để cả mẹ và bé cùng khỏe mạnh trong suốt thai kỳ.
Dấu hiệu tiểu đường thai kỳ mẹ bầu không nên bỏ qua
Thực tế, các biểu hiện này thường không rõ ràng và dễ bị nhầm lẫn với những thay đổi sinh lý bình thường trong quá trình mang thai. Chính vì vậy, bạn có thể không nhận ra sự bất thường cho đến khi đi thăm khám. Tuy nhiên, vẫn có một số dấu hiệu điển hình mà mẹ nên đặc biệt chú ý, vì đây có thể là lời cảnh báo sớm giúp phát hiện và xử trí kịp thời.
1. Mệt mỏi, uể oải
Mệt mỏi là cảm giác phổ biến trong thai kỳ, nhưng nếu tình trạng này kéo dài và trở nên nghiêm trọng hơn bình thường, có thể liên quan đến tiểu đường thai kỳ. Khi đường huyết tăng cao, cơ thể bạn không thể chuyển hóa đường thành năng lượng hiệu quả, khiến cơ thể luôn trong trạng thái uể oải, khó tập trung dù đã nghỉ ngơi đầy đủ. Nếu đi kèm với các dấu hiệu khác như khát nước, đi tiểu nhiều, bạn nên chủ động đi kiểm tra để loại trừ nguy cơ tiểu đường thai kỳ.
2. Đi tiểu nhiều lần
Trong thai kỳ, việc đi tiểu nhiều hơn bình thường vốn đã khá phổ biến, do tử cung lớn dần chèn ép bàng quang. Tuy nhiên, nếu bạn nhận thấy số lần đi tiểu tăng bất thường, kèm cảm giác khát nước liên tục thì đây có thể là dấu hiệu cảnh báo tiểu đường thai kỳ. Khi đường huyết quá cao, thận phải hoạt động nhiều hơn để loại bỏ lượng đường dư thừa ra ngoài qua nước tiểu, khiến bạn đi tiểu thường xuyên hơn, kể cả vào ban đêm.
3. Miệng khô và khát nước liên tục
Cảm giác khát nước kéo dài, miệng khô dù đã uống đủ nước có thể là dấu hiệu tiểu đường thai kỳ cho thấy đường huyết đang tăng cao. Khi lượng đường trong máu vượt ngưỡng, cơ thể buộc phải đào thải qua đường tiểu, dẫn đến mất nước nhiều hơn bình thường. Để bù lại, bạn sẽ cảm thấy khát nước và khô miệng. Nếu tình trạng này xuất hiện cùng với việc đi tiểu nhiều lần, bạn nên đi kiểm tra đường huyết để loại trừ nguy cơ tiểu đường thai kỳ.
Mẹ bầu đái tháo đường thai kỳ có thể gặp tình trạng khát nước liên tục
4. Cảm giác buồn nôn sau ăn
Một trong những dấu hiệu tiểu đường thai kỳ dễ bị bỏ qua chính là cảm giác buồn nôn hoặc khó chịu sau bữa ăn. Khi lượng đường trong máu tăng cao trong thời gian dài, cơ thể không thể sử dụng đường để tạo năng lượng, mà buộc phải phân giải chất béo. Quá trình này tạo ra các hợp chất gọi là ketone, khi tích tụ sẽ khiến bạn cảm thấy buồn nôn, đầy bụng, thậm chí khó chịu hơn bình thường. Nếu tình trạng này xảy ra thường xuyên, đặc biệt là kèm mệt mỏi, khát nước hoặc đi tiểu nhiều, bạn nên đi khám sớm để được chẩn đoán và xử trí kịp thời.
Buồn nôn ngay sau khi ăn có thể là dấu hiệu tiểu đường thai kỳ sớm
5. Thèm đồ ăn và đồ uống ngọt một cách bất thường
Trong thai kỳ, cảm giác thèm ăn là hiện tượng phổ biến, nhưng nếu bạn thường xuyên thèm đồ ngọt một cách bất thường, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo tiểu đường thai kỳ. Khi đường huyết không được chuyển hóa hiệu quả để tạo năng lượng, cơ thể sẽ liên tục gửi tín hiệu “thiếu năng lượng”, khiến bạn có xu hướng tìm đến các loại thực phẩm nhiều đường để bù đắp.
Tuy nhiên, việc tiêu thụ quá nhiều đồ ngọt lại càng làm tăng đường huyết và gây hại cho sức khỏe. Nếu cơn thèm ngọt kéo dài và đi kèm các triệu chứng khác như khát nước, đi tiểu nhiều, bạn nên chủ động thăm khám để được kiểm tra đường huyết.
Một trong những cách nhận biết tiểu đường thai kỳ là thay đổi thói quen ăn uống, mẹ thèm ăn đồ ngọt bất thường
6. Nhìn mờ
Nhìn mờ hoặc thị lực thay đổi thất thường cũng có thể là một trong những dấu hiệu tiểu đường thai kỳ. Khi đường huyết tăng cao, dịch thể trong mắt dễ bị thay đổi. Điều này ảnh hưởng đến khả năng hội tụ ánh sáng lên võng mạc. Kết quả là bạn sẽ cảm thấy mờ mắt. Triệu chứng này thường thoáng qua, có thể cải thiện khi đường huyết trở về mức ổn định.
Tuy nhiên, nếu tình trạng nhìn mờ xuất hiện thường xuyên, đặc biệt kèm đau đầu hoặc chóng mặt, bạn cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và loại trừ biến chứng liên quan đến tiểu đường thai kỳ.
Mờ mắt có thể là dấu hiệu mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ
7. Ngứa ran ở tay hoặc chân
Một số mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ có thể cảm thấy tê bì, ngứa ran hoặc châm chích nhẹ ở đầu ngón tay, ngón chân. Nguyên nhân là do đường huyết cao kéo dài ảnh hưởng đến hệ thần kinh ngoại biên, gây ra các triệu chứng khó chịu này. Dù biểu hiện thường nhẹ và thoáng qua, nhưng nếu không được kiểm soát, tình trạng tổn thương thần kinh có thể tiến triển nặng hơn. Vì vậy, khi cảm thấy ngứa ran kéo dài, bạn nên đi khám để được kiểm tra và tư vấn kịp thời.
Tìm hiểu thêm:
- [Chuyên Gia Giải Đáp] Tiểu Đường Thai Kỳ Có Nguy Hiểm Không?
- Thai Bị Thiếu Máu: Nguyên Nhân, Cách Chẩn Đoán Và Điều Trị An Toàn
Khi nào bạn nên đến thăm khám bác sĩ?
Mặc dù nhiều dấu hiệu tiểu đường thai kỳ có thể bị nhầm lẫn với thay đổi sinh lý thông thường, nhưng bạn tuyệt đối không nên chủ quan. Việc đi khám kịp thời sẽ giúp phát hiện sớm, kiểm soát đường huyết và ngăn ngừa biến chứng cho cả mẹ lẫn bé. Bạn nên đến gặp bác sĩ ngay khi:
- Xuất hiện đồng thời nhiều dấu hiệu bất thường như khát nước nhiều, đi tiểu liên tục, mệt mỏi kéo dài, nhìn mờ.
- Có yếu tố nguy cơ cao như mang thai sau tuổi 35, thừa cân trước khi mang thai, tiền sử gia đình mắc tiểu đường hoặc từng sinh con nặng trên 4,1kg.
- Các triệu chứng diễn ra thường xuyên, ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.
- Được bác sĩ khuyến cáo thực hiện xét nghiệm dung nạp glucose trong giai đoạn từ 24 - 28 tuần thai.
- Chủ động thăm khám đúng lúc không chỉ giúp bạn an tâm hơn trong thai kỳ, mà còn là chìa khóa để thai nhi phát triển an toàn, khỏe mạnh.
Bạn nên thăm khám bác sĩ khi xuất hiện đồng thời các yếu tố bất thường như khát nước nhiều, đi tiểu liên tục, mệt mỏi kéo dài
Biện pháp phòng ngừa và kiểm soát đái tháo đường thai kỳ
Tiểu đường thai kỳ không thể phòng ngừa hoàn toàn, nhưng bạn hoàn toàn có thể giảm thiểu nguy cơ và kiểm soát tốt tình trạng này bằng những biện pháp sau:
1. Duy trì chế độ ăn uống khoa học
Một chế độ ăn cân đối, hợp lý là yếu tố quan trọng hàng đầu giúp bạn kiểm soát đường huyết trong thai kỳ. Mẹ cần lưu ý những điều sau:
- Ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, trái cây ít ngọt, giúp làm chậm quá trình hấp thu đường.
- Bổ sung protein nạc từ thịt gia cầm, cá, trứng, sữa ít béo để cung cấp năng lượng ổn định và hỗ trợ sự phát triển của thai nhi.
- Hạn chế đường và tinh bột tinh chế, tránh bánh ngọt, nước ngọt có gas, kẹo, cơm trắng vì dễ gây tăng đường huyết đột ngột.
- Chia nhỏ bữa ăn trong ngày, nên ăn 5 - 6 bữa nhỏ thay vì 2 - 3 bữa chính để duy trì đường huyết ổn định.
- Uống đủ nước, khoảng 1,5 - 2 lít/ngày, ưu tiên nước lọc thay cho nước ngọt hay nước trái cây nhiều đường.
Ăn uống lành mạnh, hạn chế đồ ngọt, tăng cường rau củ là cách tốt để phòng ngừa tiểu đường thai kỳ
2. Vận động hợp lý và đều đặn
Bên cạnh chế độ dinh dưỡng, vận động thường xuyên cũng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát đường huyết. Hoạt động thể chất giúp cơ thể sử dụng glucose hiệu quả hơn, từ đó duy trì đường huyết ở mức ổn định.
Bạn có thể lựa chọn các hình thức vận động nhẹ nhàng, an toàn như đi bộ, yoga dành cho thai phụ hoặc bơi lội. Mỗi ngày, nên duy trì khoảng 30 phút luyện tập với cường độ vừa phải, tránh các động tác quá mạnh hoặc có nguy cơ té ngã. Việc vận động đều đặn không chỉ giúp kiểm soát cân nặng mà còn cải thiện tinh thần, giảm căng thẳng trong thai kỳ.
3. Theo dõi cân nặng và đường huyết định kỳ
Việc kiểm soát cân nặng và theo dõi đường huyết định kỳ giúp bạn phát hiện sớm những bất thường và điều chỉnh kịp thời. Mẹ nên duy trì mức tăng cân trong ngưỡng khuyến nghị theo từng giai đoạn thai kỳ, tránh tăng quá nhanh hoặc vượt chuẩn vì dễ làm đường huyết tăng cao.
Song song đó, việc đo đường huyết thường xuyên theo hướng dẫn của bác sĩ sẽ phản ánh hiệu quả của chế độ ăn uống và vận động. Nếu chỉ số vượt mức an toàn, bác sĩ có thể điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hoặc chỉ định biện pháp hỗ trợ phù hợp. Đây là bước quan trọng giúp đảm bảo cả mẹ và bé đều khỏe mạnh trong suốt thai kỳ.
Mẹ bầu nên kiểm soát cân nặng, không nên tăng cân quá nhanh trong thai kỳ
4. Tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ
Trong nhiều trường hợp, chế độ ăn uống và vận động chưa đủ để đưa đường huyết về ngưỡng an toàn. Khi đó, bác sĩ có thể chỉ định tiêm insulin - phương pháp điều trị tiêu chuẩn và an toàn cho mẹ bầu. Insulin giúp kiểm soát đường huyết hiệu quả mà không gây hại cho thai nhi, khác với một số thuốc hạ đường huyết đường uống vốn hạn chế sử dụng trong thai kỳ.
Bạn cần tuyệt đối tuân thủ chỉ định về liều lượng, cách tiêm và thời gian theo dõi của bác sĩ. Không nên tự ý ngừng thuốc hoặc thay đổi phác đồ điều trị, vì có thể làm đường huyết dao động nguy hiểm. Bên cạnh đó, việc tái khám đúng lịch sẽ giúp bác sĩ theo dõi diễn biến sức khỏe, điều chỉnh điều trị kịp thời và đảm bảo an toàn cho cả mẹ lẫn bé.
Kết luận
Các dấu hiệu tiểu đường thai kỳ thường khá mờ nhạt và dễ nhầm lẫn với thay đổi sinh lý khi mang thai, nhưng việc chú ý đến những biểu hiện bất thường sẽ giúp bạn kịp thời thăm khám và kiểm soát đường huyết. Mệt mỏi, khát nước nhiều, đi tiểu thường xuyên hay thị lực mờ đều có thể là cảnh báo quan trọng không nên bỏ qua. Chủ động phòng ngừa và tuân thủ hướng dẫn chăm sóc của bác sĩ chính là cách tốt nhất để mẹ có một thai kỳ khỏe mạnh và an toàn cho bé.
Nếu bạn đang lo lắng về các dấu hiệu bị tiểu đường thai kỳ hoặc cần được tư vấn, hãy đến Bệnh viện Đại học Phenikaa. Tại đây, bạn sẽ được thăm khám bởi đội ngũ bác sĩ sản khoa giàu kinh nghiệm, cùng hệ thống xét nghiệm và trang thiết bị hiện đại, giúp chẩn đoán và kiểm soát đường huyết chính xác, an toàn. Bạn hãy gọi hotline 1900 886648 để được tư vấn chi tiết và đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa (24/7).
