Khi được chẩn đoán mắc ung thư vú, không ít người bệnh được chỉ định hóa trị nhằm kiểm soát bệnh. Vậy hóa trị ung thư vú có hiệu quả như thế nào? Những tác dụng phụ nào thường gặp và cách giảm thiểu ra sao? Nội dung bài viết sẽ giúp bạn tìm hiểu rõ hơn về hóa trị và những biện pháp phòng ngừa tốt nhất.
Hóa trị ung thư vú là gì?
Hóa trị ung thư vú (chemotherapy) là phương pháp sử dụng các loại thuốc hóa chất để tiêu diệt hoặc ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư. Thuốc có thể được đưa vào cơ thể qua đường tĩnh mạch hoặc đường uống, sau đó lan tỏa theo dòng máu để tác động đến cả khối u nguyên phát và những tế bào ung thư đã di căn. Đây là một trong những phương pháp điều trị quan trọng bên cạnh phẫu thuật, xạ trị, liệu pháp hormone và liệu pháp nhắm trúng đích.
Thuốc hóa trị được tiêm truyền nhằm tiêu diệt tế bào ung thư vú
Vì sao cần hóa trị ung thư vú?
Có nhiều lý do khiến hóa trị trở thành một phần quan trọng trong phác đồ điều trị ung thư vú. Dưới đây là những điểm mạnh đáng chú ý mà phương pháp này mang lại:
1. Hóa trị bổ trợ sau phẫu thuật
Ngay cả sau khi phẫu thuật loại bỏ khối u, vẫn có khả năng một số tế bào ung thư nhỏ còn sót lại trong cơ thể mà mắt thường hoặc các phương tiện chẩn đoán không thể phát hiện. Hóa trị ung thư vú sử dụng thuốc đặc trị đưa vào máu, giúp tiêu diệt những tế bào ẩn này, giảm nguy cơ bệnh tái phát. Đây là lý do nhiều bác sĩ chỉ định hóa trị sau phẫu thuật để tăng tính triệt để trong điều trị.
2. Thu nhỏ khối u trước phẫu thuật (Neoadjuvant)
Với những người bệnh có khối u lớn, hóa trị có thể được áp dụng trước khi phẫu thuật (gọi là hóa trị tân bổ trợ). Thuốc hóa chất giúp làm nhỏ kích thước khối u, từ đó bác sĩ có thể phẫu thuật dễ dàng hơn và bảo tồn được tuyến vú nhiều hơn cho người bệnh. Ngoài ra, hóa trị trước mổ còn giúp đánh giá mức độ đáp ứng của khối u với thuốc, từ đó đưa ra phác đồ điều trị tối ưu.
3. Ngăn ngừa nguy cơ tái phát và di căn xa
Ung thư vú có đặc điểm là dễ lan sang các cơ quan khác như xương, phổi, gan hay não. Việc áp dụng hóa trị sẽ giúp tiêu diệt các tế bào ung thư đã thoát khỏi vị trí ban đầu nhưng chưa hình thành khối u mới. Nhờ đó, nguy cơ tái phát hoặc di căn xa được giảm thiểu, giúp tăng tiên lượng sống cho người bệnh.
4. Tăng hiệu quả khi kết hợp với các phương pháp khác
Khi điều trị ung thư vú, bác sĩ chuyên khoa thường kết hợp hóa trị với các phương pháp khác như phẫu thuật, xạ trị hoặc liệu pháp nội tiết. Sự phối hợp này giúp phát huy tối đa hiệu quả điều trị, vừa loại bỏ khối u tại chỗ, vừa ngăn ngừa sự phát triển toàn thân của tế bào ung thư.
Phác đồ hóa trị ung thư vú phổ biến
Trước khi tiến hành hóa trị ung thư vú, đặc biệt ở những trường hợp giai đoạn sớm, bác sĩ ung bướu sẽ tiến hành đánh giá toàn diện dựa trên tuổi tác, tình trạng khối u cũng như các bệnh lý nội khoa đi kèm. Từ đó, bác sĩ lựa chọn phác đồ hóa trị thích hợp nhất cho từng ca bệnh.
Thông thường, thuốc hóa trị được đưa vào cơ thể qua đường tiêm tĩnh mạch. Một số phác đồ hay được áp dụng trong điều trị ung thư vú hiện nay gồm:
- CAF: cyclophosphamide (Cytoxon), doxorubicin (Adriamycin) và 5-FU.
- TAC: docetaxel (Taxotere), doxorubicin (Adriamycin) và cyclophosphamide (Cytoxan).
- AC-T: doxorubicin (Adriamycin) kết hợp cyclophosphamide (Cytoxan), sau đó tiếp tục với paclitaxel (Taxol) hoặc docetaxel (Taxotere).
- FEC-T: 5-FU, epirubicin (Ellance), cyclophosphamide (Cytoxan), sau đó dùng thêm docetaxel (Taxotere) hoặc paclitaxel (Taxol).
- TC: docetaxel (Taxotere) kết hợp cyclophosphamide (Cytoxan).
- TCH: docetaxel (Taxotere), carboplatin và trastuzumab (Herceptin), thường chỉ định cho người bệnh có khối u dương tính với HER2/neu.
Thời gian hóa trị thường kéo dài từ 4 – 6 tháng, chia thành nhiều chu kỳ, mỗi chu kỳ cách nhau 2 - 3 tuần để cơ thể kịp hồi phục.
Người mắc ung thư vú sẽ được bác sĩ chỉ định phác đồ hóa trị phù hợp
Tác dụng phụ của hóa trị ung thư vú
Bên cạnh hiệu quả trong việc kiểm soát tế bào ung thư, hóa trị cũng gây ra nhiều phản ứng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của người bệnh. Một số tác dụng phụ thường gặp như:
1. Rối loạn tiêu hóa: buồn nôn, chán ăn
Một trong những tác dụng phụ phổ biến nhất của hóa trị ung thư vú là ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Bạn có thể cảm thấy buồn nôn, nôn ói, chán ăn hoặc rối loạn tiêu hóa. Nguyên nhân là do thuốc hóa chất tác động không chỉ lên tế bào ung thư mà còn ảnh hưởng đến niêm mạc dạ dày – ruột. Mặc dù khó chịu, nhưng các triệu chứng này thường có thể kiểm soát bằng thuốc chống nôn, chế độ ăn chia nhỏ bữa và bổ sung thực phẩm dễ tiêu hóa.
2. Rụng tóc và thay đổi ngoại hình
Rụng tóc là dấu hiệu dễ nhận thấy trong quá trình hóa trị ung thư vú, do thuốc làm tổn thương các nang tóc vốn phát triển nhanh. Ngoài tóc, lông mày và lông mi cũng có thể bị rụng. Điều này không ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe nhưng tác động mạnh đến tâm lý người bệnh. Tuy nhiên, tóc thường mọc trở lại sau khi kết thúc điều trị.
3. Suy giảm hệ miễn dịch, dễ nhiễm trùng
Hóa trị làm giảm số lượng bạch cầu trong máu, khiến cơ thể yếu hơn và dễ bị vi khuẩn, virus tấn công. Người bệnh có nguy cơ cao mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, nhiễm trùng da hoặc viêm đường tiết niệu. Để phòng ngừa, bạn cần giữ vệ sinh cá nhân, tránh tiếp xúc với môi trường ô nhiễm và đến bệnh viện ngay khi có dấu hiệu sốt, ho kéo dài hay mệt mỏi bất thường.
4. Ảnh hưởng đến hệ thần kinh và cảm giác mệt mỏi
Một số loại thuốc hóa trị có thể tác động đến hệ thần kinh ngoại biên, gây tê bì, ngứa ran hoặc yếu cơ. Bên cạnh đó, cảm giác mệt mỏi kéo dài cũng là tình trạng thường gặp, làm giảm chất lượng cuộc sống. Bạn nên nghỉ ngơi đầy đủ, tập luyện nhẹ nhàng và duy trì tinh thần tích cực để cải thiện tình trạng này.
5. Rối loạn kinh nguyệt và khả năng sinh sản
Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản có thể gặp rối loạn kinh nguyệt, thậm chí mãn kinh sớm sau khi hóa trị. Nguyên nhân là do thuốc ảnh hưởng đến hoạt động của buồng trứng. Một số trường hợp có thể gặp khó khăn trong việc mang thai sau điều trị. Vì vậy, trước khi bắt đầu hóa trị, bạn nên trao đổi với bác sĩ về các phương án bảo tồn khả năng sinh sản như trữ trứng hoặc phôi.
6. Loét miệng – họng và niêm mạc
Thuốc hóa trị dễ làm tổn thương niêm mạc miệng, gây viêm loét, khô miệng, đau rát, khó nuốt. Bạn có thể bị nhiễm nấm miệng hoặc viêm lợi chảy máu. Những tác dụng phụ này không chỉ gây đau đớn mà còn ảnh hưởng đến khả năng ăn uống, dẫn đến suy dinh dưỡng. Vệ sinh răng miệng sạch sẽ, súc miệng bằng dung dịch sát khuẩn nhẹ và tránh đồ ăn cay nóng sẽ giúp giảm triệu chứng.
7. Tác động lâu dài đến tim, gan và tủy xương
Ngoài những tác dụng phụ ngắn hạn, hóa trị ung thư vú cũng có thể gây ảnh hưởng lâu dài đến các cơ quan quan trọng. Một số loại thuốc có khả năng làm suy giảm chức năng tim, gây độc cho gan hoặc ức chế tủy xương. Đây là những biến chứng hiếm gặp nhưng cần theo dõi sát sao qua các xét nghiệm định kỳ để kịp thời phát hiện và xử lý.
Người bệnh trong quá trình hóa trị có thể gặp rụng tóc, mệt mỏi, buồn nôn
Tìm hiểu thêm:
- Cách Kiểm Tra Ung Thư Vú Tại Nhà Đơn Giản Nhưng Ít Người Biết
- Ung Thư Vú Có Di Truyền Không? Bác Sĩ Giải Đáp Yếu Tố Nguy Cơ Và Cách Phòng Ngừa
Chi phí hóa trị ung thư vú hết bao nhiêu tiền?
Chi phí điều trị hóa chất hiện nay tương đối cao do phải thực hiện nhiều chu kỳ liên tiếp. Trung bình, một liệu trình có thể dao động từ khoảng 500.000 đồng đến 60 triệu đồng, trong đó phần lớn chi phí dành cho thuốc, còn lại là tiền thực hiện thủ thuật truyền hóa chất bằng máy (khoảng 200.000 – 400.000 đồng mỗi lần).
Tuy nhiên, bạn cần lưu ý rằng chi phí hóa trị thường không cố định mà thay đổi tùy thuộc vào nhiều yếu tố như loại thuốc sử dụng, thời gian và phác đồ điều trị, cơ sở y tế thực hiện. Hiện nay, hầu hết các loại thuốc hóa trị đều nằm trong danh mục được bảo hiểm y tế chi trả, giúp giảm gánh nặng tài chính cho người bệnh. Để nắm rõ mức chi phí cụ thể, bạn nên đến trực tiếp các bệnh viện chuyên khoa Ung Bướu để được bác sĩ tư vấn chi tiết.
Chi phí hóa trị ung thư vú không cố định mà phụ thuộc vào thuốc, bệnh viện và tình trạng bệnh
Hướng dẫn chăm sóc người đang hóa trị ung thư vú
Chăm sóc người bệnh đang hóa trị ung thư vú là một quá trình đòi hỏi sự quan tâm toàn diện, từ tuân thủ điều trị, dinh dưỡng, vận động, đến hỗ trợ tinh thần. Nội dung dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết các biện pháp giúp người bệnh phục hồi tốt hơn và giảm tác dụng phụ của hóa trị.
1. Theo dõi và tuân thủ phác đồ điều trị
Việc tuân thủ phác đồ hóa trị của bác sĩ là yếu tố quan trọng giúp tăng hiệu quả điều trị và giảm nguy cơ tái phát. Người bệnh cần đúng thời gian, liều lượng và số lần điều trị. Gia đình có thể hỗ trợ bằng cách ghi lại lịch hẹn, nhắc nhở uống thuốc đúng giờ và báo ngay cho bác sĩ khi xuất hiện triệu chứng bất thường.
2. Bổ sung dưỡng chất đúng cách khi tiến hành hóa trị
Nhiều người có quan niệm sai lầm rằng ăn kiêng để tế bào ung thư chết đi. Bác sĩ khuyến cáo không nên ăn kiêng, cần bổ sung đủ chất. Chế độ ăn cân bằng giúp cơ thể phục hồi nhanh và nâng cao sức đề kháng. Bạn nên tăng cường nhóm thực phẩm giàu protein như thịt nạc, cá, trứng, đậu; bổ sung vitamin và khoáng chất từ rau xanh, trái cây tươi; hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, nhiều đường hoặc dầu mỡ. Ngoài ra, bạn hãy chia thực đơn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày giúp giảm cảm giác buồn nôn và chán ăn.
3. Bổ sung nước và vi chất để cân bằng sức khỏe
Bạn cần được bổ sung khoảng 1,5 - 2 lít nước mỗi ngày giúp cơ thể đào thải độc tố từ thuốc hóa trị. Ngoài nước lọc, bạn có thể tăng cường uống nước trái cây tươi, súp hoặc nước ép rau củ. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể khuyên bổ sung thêm vitamin và khoáng chất để bù đắp lượng thiếu hụt, hỗ trợ cơ thể khỏe mạnh hơn.
4. Kiểm soát tác dụng phụ thường gặp của hóa trị
Hóa trị thường gây buồn nôn, nôn, rụng tóc, mệt mỏi và rối loạn tiêu hóa. Bạn hãy thông báo cho bác sĩ ngay khi xuất hiện các triệu chứng này để được kê thuốc hỗ trợ như thuốc chống nôn hoặc kem dưỡng da giảm kích ứng. Sử dụng mũ, khăn đội đầu và các sản phẩm chăm sóc tóc nhẹ nhàng giúp giảm khó chịu do rụng tóc.
5. Giữ vệ sinh cá nhân và phòng ngừa nhiễm trùng
Hệ miễn dịch suy giảm trong quá trình hóa trị khiến người bệnh dễ nhiễm trùng. Rửa tay thường xuyên, vệ sinh cơ thể và răng miệng, tránh tiếp xúc nơi đông người là những biện pháp quan trọng. Vết thương, vết trầy xước cần được chăm sóc kỹ để phòng nguy cơ nhiễm khuẩn.
6. Đảm bảo giấc ngủ chất lượng và thời gian nghỉ ngơi khoa học
Ngủ đủ và sâu giúp cơ thể phục hồi sau các đợt hóa trị. Bạn nên duy trì lịch ngủ đều đặn, tạo môi trường yên tĩnh, thoáng mát để có giấc ngủ sâu chất lượng.
7. Duy trì vận động nhẹ nhàng để tăng sức đề kháng
Các bài tập nhẹ như đi bộ, yoga hoặc giãn cơ giúp cải thiện tuần hoàn máu, giảm căng thẳng và nâng cao sức đề kháng. Bạn nên tránh bài tập quá sức và lựa chọn thời điểm tập phù hợp với tình trạng sức khỏe mỗi ngày.
8. Hỗ trợ tinh thần và tâm lý
Hóa trị ảnh hưởng lớn đến tâm lý, khiến bạn dễ lo âu hoặc trầm cảm. Gia đình và bạn bè nên thường xuyên trò chuyện, động viên và tạo môi trường tích cực. Kỹ thuật thiền, hít thở sâu hoặc tham gia nhóm hỗ trợ người mắc ung thư có thể giúp bạn bình tĩnh và lạc quan hơn.
9. Theo sát diễn biến cơ thể và tái khám đúng hẹn
Bạn cần chú ý các dấu hiệu bất thường như sốt cao, xuất huyết, sưng đau, khó thở hoặc mệt mỏi kéo dài. Ghi lại các triệu chứng và tái khám theo lịch bác sĩ giúp kịp thời điều chỉnh phác đồ và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.
10. Vai trò của gia đình trong hồi phục
Gia đình là điểm tựa tinh thần và vật chất quan trọng. Sự quan tâm, kiên nhẫn và yêu thương từ người thân giúp người bệnh an tâm và có động lực vượt qua quá trình hóa trị.
Gia đình chính là điểm tựa vững chắc cho người bệnh trong quá trình hóa trị ung thư vú
Kết luận
Hóa trị ung thư vú là phương pháp quan trọng giúp kiểm soát và giảm thiểu nguy cơ tái phát. Quá trình điều trị có thể gặp những tác dụng phụ, nhưng với sự theo dõi sát sao và phác đồ hợp lý, người bệnh vẫn có thể duy trì chất lượng cuộc sống. Nếu bạn hoặc người thân đang tìm kiếm một cơ sở y tế uy tín để thực hiện hóa trị ung thư vú, Trung tâm Ung bướu Bệnh viện Đại học Phenikaa với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao sẽ đồng hành và hỗ trợ bạn từng bước trên hành trình điều trị. Đăng ký tư vấn miễn phí với chuyên gia ung bướu ngay hôm nay! Liên hệ hotline: 1900 886648 - Hỗ trợ 24/7.
