Việc phát hiện song thai nhưng 1 thai không có tim thai khiến nhiều mẹ băn khoăn lo lắng. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến sự sống của thai nhi và sức khỏe của mẹ bầu. Vậy nguyên nhân là do đâu? Làm gì để bảo vệ thai nhi còn lại? Nội dung bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng này và cách xử lý chuẩn theo chuyên gia Y học bào thai.
Bầu song thai nhưng 1 thai không có tim thai là gì?
Đây là tình trạng mang thai đôi (song thai), nhưng chỉ một thai nhi có hoạt động tim, trong khi thai còn lại không phát triển tim thai – nghĩa là thai đã ngừng phát triển hoặc chết trong tử cung ở giai đoạn sớm. Hiện tượng này còn được gọi là:
- Thai đôi mất một thai (vanishing twin syndrome – hội chứng thai biến mất), nếu xảy ra sớm trong tam cá nguyệt đầu tiên.
- Song thai không đồng phát triển (discordant twins), nếu một thai có bất thường nghiêm trọng, dẫn tới ngừng phát triển sớm.
- Trong một số trường hợp đặc biệt, như song thai không tim (acardiac twin) trong song thai chung bánh rau (monochorionic twins), thai không có tim được nuôi bởi tuần hoàn của thai còn lại. Đây là biến chứng hiếm gặp và nguy hiểm, gọi là TRAP sequence (Twin Reversed Arterial Perfusion).
Song thai không tim là trường hợp đặc biệt của song thai mà 1 thai không có tim thai
Nguyên nhân khiến mang thai đôi 1 thai không có tim thai
Mang song thai 1 thai ngừng phát triển có thể gặp ở song thai khác trứng (dizygotic) và song thai cùng trứng (monozygotic). Nguyên nhân được chia làm nhiều nhóm, trong đó phổ biến nhất là:
1. Bất thường nhiễm sắc thể (di truyền học)
Đây là nguyên nhân hàng đầu, đặc biệt trong tam cá nguyệt thứ nhất. Một phôi thai có thể mang bất thường nhiễm sắc thể (như tam bội, monosomy X...), khiến thai không thể phát triển hoặc ngừng tim sớm. Cơ thể mẹ thường sẽ tự hấp thu thai ngừng phát triển – được gọi là Hội chứng thai biến mất (Vanishing Twin Syndrome).
2. Song thai không tim (Acardiac twin – TRAP Sequence)
Tình trạng này là một rối loạn hiếm gặp, xảy ra ở song thai cùng bánh rau (monochorionic twins). Do bất thường kết nối mạch máu trong bánh rau, máu từ thai bình thường chảy ngược sang nuôi thai dị dạng không có tim, không não. Thai không tim phát triển bất thường, không sống được, đe dọa tính mạng của thai bình thường do gây thiếu máu.
Thai không tim phát triển bất thường có thể gây thiếu máu đe dọa thai bình thường
3. Bất thường trong quá trình làm tổ hoặc nhau thai
Nếu một trong hai phôi làm tổ ở vị trí kém nuôi dưỡng (thiểu sản mạch máu bánh rau, bóc tách màng nuôi sớm), có thể khiến thai bị thiếu oxy, dưỡng chất và ngừng phát triển sớm.
4. Nhiễm trùng thai kỳ sớm
Các virus như CMV, Parvovirus B19, Rubella có thể gây tổn thương mô phôi, dẫn đến ngừng tim thai sớm ở một thai.
5. Bất thường hình thái phôi thai
Các dị tật nặng như dị dạng tim phức tạp, không có não (anencephaly), thoát vị rốn lớn, hoặc dính thai nghiêm trọng có thể khiến thai không phát triển hệ tuần hoàn đầy đủ và không hình thành tim.
6. Bệnh lý từ cơ thể mẹ
Mẹ mắc các bệnh lý mạn tính không kiểm soát tốt (như đái tháo đường, lupus, hội chứng kháng phospholipid...) có thể làm tăng nguy cơ thai ngừng tim sớm.
Song thai nhưng 1 thai không có tim thai có thể do nguyên nhân sinh lý, bệnh lý hoặc không xác định rõ
Bầu song thai 1 thai ngừng phát triển có nguy hiểm không?
Tình trạng mang song thai nhưng 1 thai không có tim thai không thể chủ quan mà cần theo dõi sát sao. Mức độ nguy hiểm đối với thai còn lại được đánh giá như sau:
1. Trường hợp bầu song thai 2 bánh rau
Nếu hai thai phát triển từ hai trứng khác nhau và có bánh rau – màng ối riêng biệt, thì khi một thai không có tim thai hoặc ngừng phát triển sớm, thai còn lại thường vẫn phát triển bình thường. Trường hợp này thường gặp trong tam cá nguyệt đầu và được gọi là Hội chứng thai biến mất (Vanishing Twin Syndrome). Thai không có tim sẽ bị cơ thể hấp thu dần và ít gây biến chứng.
Mặc dù đa số không ảnh hưởng đến sự phát triển của thai còn lại nhưng vẫn cần theo dõi định kỳ để đảm bảo thai còn lại phát triển tốt.
2. Trường hợp song thai chung 1 bánh rau
Khi hai thai chia sẻ chung một bánh rau, hệ tuần hoàn giữa hai thai có thể kết nối với nhau qua mạch máu bánh rau. Nếu một thai ngừng tim, thai còn lại có nguy cơ:
- Rối loạn huyết động, do sự thay đổi đột ngột trong lưu thông máu.
- Thiếu máu cấp, thai lưu trong tử cung, hoặc tổn thương não thai còn lại.
- Trường hợp đặc biệt nguy hiểm là TRAP Sequence – thai không có tim (acardiac twin) nhưng vẫn được "nuôi" bởi tuần hoàn thai bình thường, khiến thai có tim bị thiếu máu nặng, phù thai, nguy cơ thai lưu cao nếu không can thiệp kịp thời.
Trường hợp này cần được theo dõi sát tại Trung tâm Y học Bào thai và có thể cần can thiệp điều trị nếu có dấu hiệu đe dọa thai còn sống.
Song thai mà 1 thai không có tim thai có thể gây nguy hiểm cho thai còn lại
Tìm hiểu thêm:
- Mang song thai bị 1 thai lưu thì cần làm gì?
- Bầu song thai 3 tháng đầu có 1 thai ngừng phát triển: Nguyên nhân và cách xử lý an toàn
Phương pháp chẩn đoán bầu sinh đôi 1 thai không có tim thai
Mang song thai nhưng một thai không có tim thai là tình trạng thường được phát hiện trong tam cá nguyệt đầu tiên. Việc chẩn đoán dựa trên các phương pháp chính sau:
1. Siêu âm thai
Siêu âm qua ngả âm đạo (thường được thực hiện trong 6–10 tuần đầu) là kỹ thuật chính để xác định số lượng thai, số lượng túi ối, bánh nhau và đặc biệt là sự hiện diện của tim thai ở từng thai nhi.
Dấu hiệu chẩn đoán 1 thai ngừng phát triển bao gồm:
- Một túi thai có phôi nhưng không thấy hoạt động tim sau tuần thứ 6–7, trong khi túi thai còn lại có tim thai bình thường.
- Có thể thấy dấu hiệu thai ngừng phát triển (thai lưu sớm), túi ối nhỏ hơn tuổi thai, không có phôi thai, dấu hiệu chồng khớp sọ,...
- Siêu âm là cách duy nhất giúp bác sĩ chẩn đoán phân biệt với thai vô sọ (anencephaly), thai trứng bán phần, thai giả (pseudogestational sac), thai trống (blighted ovum).
2. Xét nghiệm β-hCG
Trong trường hợp nghi ngờ, bác sĩ có thể theo dõi nồng độ hCG để xác định khả năng phát triển của thai còn sống.
3. Phân tích Doppler màu (nếu cần)
Trong song thai cùng trứng, có thể dùng siêu âm Doppler để đánh giá tuần hoàn thai kỳ, đặc biệt trong trường hợp nghi ngờ hội chứng TRAP (Twin Reversed Arterial Perfusion – hội chứng bơm máu động mạch đảo ngược trong song thai).
Mẹ nên làm gì khi phát hiện 1 thai không có tim thai?
Khi được chẩn đoán mang song thai nhưng một thai không có tim thai, bạn không nên quá lo lắng nhưng cũng cần thận trọng và tuân thủ hướng dẫn y khoa. Dưới đây là những việc mẹ nên làm:
1. Tuân thủ theo dõi và tái khám định kỳ
Bạn cần được siêu âm theo dõi sát sao theo lịch hẹn của bác sĩ chuyên khoa Y học bào thai để đánh giá tình trạng thai còn lại, nước ối, bánh nhau và các chỉ số phát triển của thai nhi.
2. Nghỉ ngơi hợp lý và tránh căng thẳng
Trong giai đoạn này, bạn nên nghỉ ngơi đầy đủ, giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng. Ngoài ra, cũng cần tránh làm việc nặng, hạn chế các hoạt động gắng sức có thể gây ảnh hưởng đến thai nhi, bởi có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe tổng thể của mẹ và quá trình phát triển của bé. Hãy tìm cách thư giãn như đọc sách, nghe nhạc hoặc trò chuyện với người thân để giải tỏa tinh thần.
3. Dinh dưỡng cân đối
Một chế độ dinh dưỡng đầy đủ, cân đối đóng vai trò thiết yếu khi phát hiện song thai mà 1 thai không có tim thai. Bạn cần đặc biệt chú ý bổ sung các nhóm chất quan trọng như protein, sắt, vitamin và các vi chất cần thiết khác, giúp duy trì sức khỏe cho người mẹ và đảm bảo cung cấp đầy đủ dưỡng chất để nuôi dưỡng thai nhi còn lại phát triển một cách tối ưu.
Dinh dưỡng cân đối, nghỉ ngơi hợp lý là điều mẹ nên làm để đảm bảo sức khỏe của mình và thai nhi còn lại
4. Tuân thủ chỉ định điều trị (nếu có)
Thông thường, nếu thai ngừng phát triển sớm và không gây biến chứng, không cần can thiệp điều trị, thai sẽ tự tiêu biến hoặc teo nhỏ và được hấp thụ bởi cơ thể (hội chứng thai biến mất). Tuy nhiên, nếu có dấu hiệu nhiễm trùng, rối loạn đông máu, hoặc nguy cơ cho thai còn lại, bác sĩ có thể chỉ định nhập viện để theo dõi sát hoặc can thiệp y tế.
Kết luận
Hy vọng với những chia sẻ trên đây đã giúp bạn hiểu rõ chính xác về song thai nhưng 1 thai không có tim thai. Theo dõi định kỳ là yếu tố cần thiết để phát hiện sớm vấn đề và giúp bác sĩ can thiệp đưa ra hướng xử lý an toàn tối ưu. Trung tâm Y học bào thai – Bệnh viện Đại học Phenikaa là địa chỉ tin cậy hàng đầu trong lĩnh vực khám, sàng lọc, chẩn đoán và điều trị các bất thường thai kỳ. Với hệ thống máy móc hiện đại, kỹ thuật chuyên sâu và đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, sẽ giúp mẹ theo dõi thai kỳ tốt nhất. Đừng để lo lắng kéo dài ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn và thai nhi. Hãy liên hệ ngay hotline: 1900 886648 để được tư vấn miễn phí từ chuyên gia.
