Giai đoạn thai 18 tuần là giai đoạn quan trọng trong hành trình mang thai, khi bé đã phát triển rõ rệt và mẹ bắt đầu cảm nhận được những chuyển động đầu tiên của con. Ở thời điểm này, nhiều mẹ bầu thắc mắc thai 18 tuần có xét nghiệm NIPT được không, liệu kết quả còn chính xác và có nên thực hiện sàng lọc di truyền ở giai đoạn này hay không. Bài viết dưới đây sẽ giúp mẹ hiểu rõ bản chất của xét nghiệm NIPT, thời điểm thực hiện phù hợp và lời khuyên từ bác sĩ chuyên khoa để có thai kỳ an toàn, khỏe mạnh.
Đặc điểm phát triển của thai nhi ở tuần 18
Ở tuần thai thứ 18, thai nhi đang trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ cả về hình thể lẫn chức năng các cơ quan. Bé có chiều dài khoảng 15cm, nặng gần 190g, với khung xương dần cứng cáp và cơ bắp bắt đầu hoạt động linh hoạt. Tim thai đập rõ ràng, có thể nghe được bằng siêu âm Doppler, trong khi não bộ, hệ thần kinh và các giác quan, đặc biệt là thính giác, đã bắt đầu phản ứng với âm thanh từ môi trường bên ngoài.
Nhờ sự phát triển toàn diện của các cơ quan, tuần thai thứ 18 được xem là mốc quan trọng để đánh giá sức khỏe và phát hiện những bất thường ở thai nhi. Thông qua siêu âm hình thái học kết hợp với các phương pháp sàng lọc trước sinh hiện đại, bác sĩ có thể quan sát rõ ràng cấu trúc cơ thể và phân tích các chỉ dấu di truyền nhằm phát hiện nguy cơ. Một số bất thường có thể được phát hiện ở tuần 18 của thai kỳ, bao gồm:
- Các bất thường liên quan số lượng nhiễm sắc thể như: hội chứng Down (Trisomy 21), Edwards (Trisomy 18), Patau (Trisomy 13) hoặc cấu trúc vi mất/lặp đoạn hiếm gặp.
- Dị tật hình thái như tật nứt đốt sống, não úng thủy, hở hàm ếch, thoát vị hoành, dị tật tim bẩm sinh hoặc khuyết tật chi.
- Dị tật cơ quan nội tạng như dị dạng thận, đường tiết niệu, gan hoặc cơ quan sinh dục.
Thai nhi phát triển mạnh về hình thể và chức năng cơ quan vào tuần thai thứ 18
Thai 18 tuần có xét nghiệm NIPT được không?
Tiến hành NIPT ở tuần thai thứ 18 mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho mẹ bầu, đặc biệt đối với những trường hợp chưa tiến hành sàng lọc sớm trong tam cá nguyệt đầu tiên. Ở thời điểm này, thai nhi đã phát triển ổn định, lượng ADN tự do trong máu mẹ đủ lớn, giúp việc phân tích đạt độ chính xác cao. Một số ưu điểm nổi bật gồm:
- Phát hiện sớm các bất thường di truyền nghiêm trọng: NIPT giúp sàng lọc hiệu quả các rối loạn nhiễm sắc thể phổ biến như Down, Edwards, Patau và nhiều hội chứng bất thường nhiễm sắc thể khác tùy phạm vi gói xét nghiệm. Đây là nhóm nguyên nhân di truyền chính gây dị tật bẩm sinh ở nhiều hệ cơ quan khác nhau.
- Không xâm lấn, an toàn với thai: Xét nghiệm chỉ cần lấy một lượng nhỏ máu tĩnh mạch của mẹ, không gây ảnh hưởng đến thai nhi hay làm tăng nguy cơ sảy thai.
- Kết hợp hiệu quả với siêu âm hình thái học: Tuần 18 là thời điểm thực hiện siêu âm hình thái, giai đoạn bác sĩ quan sát được cấu trúc toàn diện của thai nhi. Khi kết hợp cùng NIPT, kết quả đánh giá sẽ khách quan và toàn diện hơn.
- Giúp mẹ bầu an tâm trong giai đoạn giữa thai kỳ: Việc biết rõ tình trạng di truyền của con giúp mẹ giảm bớt lo lắng, yên tâm nghỉ ngơi và có kế hoạch chăm sóc sức khỏe phù hợp.
Tuy nhiên, thực hiện NIPT ở tuần 18 cũng có một số hạn chế cần lưu ý như: thai đã lớn hơn khiến các quyết định liên quan đến thai sẽ gấp rút và khó khăn hơn.
Thực hiện NIPT ở tuần 18 làm hạn chế thời gian can thiệp
Mẹ đang thắc mắc về xét nghiệm NIPT ở tuần thứ 18? Hãy liên hệ ngay hotline 1900 886648 để được bác sĩ chuyên khoa tư vấn chi tiết và đặt lịch khám sớm nhất tại Bệnh viện Đại học Phenikaa nhé
Các mốc khám thai và sàng lọc quan trọng ở tuần 18
Ngoài việc nắm rõ thai 18 tuần có xét nghiệm NIPT được không, mẹ bầu cũng cần biết rằng, đây là thời điểm then chốt trong thai kỳ để thực hiện các mốc khám và sàng lọc quan trọng. Tuần thai 18 không chỉ là thời gian để sàng lọc nhiễm sắc thể thai nhi, mà còn là giai đoạn vàng để phát hiện sớm những bất thường về hình thái và cấu trúc.
1. Siêu âm hình thái học (Tuần 18 - 22)
Đây là lần siêu âm quan trọng nhất trong suốt thai kỳ, giúp bác sĩ đánh giá toàn diện sự phát triển của thai nhi cả về hình thái và cấu trúc các cơ quan. Ở giai đoạn này, thai đã phát triển đủ lớn để có thể quan sát chi tiết các bộ phận như não, tim, phổi, gan, thận, xương sống, khuôn mặt, tứ chi và cơ quan sinh dục.
Mục tiêu của siêu âm hình thái học là phát hiện sớm các dị tật bẩm sinh cấu trúc, chẳng hạn như hở hàm ếch, tật nứt đốt sống, dị tật tim bẩm sinh, não úng thủy, thoát vị hoành hoặc dị dạng chi. Ngoài ra, bác sĩ còn đánh giá vị trí nhau thai, lượng nước ối, chiều dài cổ tử cung và sự lưu thông máu giữa mẹ và thai nhi, những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển của bé.
Kết quả siêu âm hình thái thường được kết hợp với xét nghiệm sàng lọc di truyền NIPT để cung cấp bức tranh toàn diện hơn về sức khỏe thai nhi. Nếu phát hiện dấu hiệu nghi ngờ bất thường, bác sĩ có thể chỉ định chọc ối hoặc xét nghiệm chuyên sâu khác để chẩn đoán xác định.
2. Kiểm tra sức khỏe tổng quát mẹ bầu
Ngoài các xét nghiệm sàng lọc cho thai nhi, việc kiểm tra sức khỏe tổng quát của mẹ bầu trong giai đoạn tuần 18 - 22 cũng đóng vai trò hết sức quan trọng, giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường có thể ảnh hưởng đến thai kỳ. Đây là thời điểm mẹ cần được bác sĩ theo dõi kỹ lưỡng cả về thể chất lẫn các chỉ số sinh học. Một số nội dung kiểm tra thường bao gồm:
- Đo huyết áp và cân nặng: Nhằm phát hiện sớm dấu hiệu tiền sản giật, tăng huyết áp thai kỳ hoặc tăng cân quá mức, những yếu tố có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và thai nhi.
- Xét nghiệm nước tiểu: Giúp kiểm tra nồng độ protein và glucose, từ đó phát hiện nguy cơ tiểu đường thai kỳ, nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc các bất thường chuyển hóa.
- Đánh giá tình trạng phù nề: Nếu mẹ có hiện tượng sưng tay, chân hoặc mặt, bác sĩ sẽ xem xét khả năng liên quan đến tăng huyết áp hoặc rối loạn chức năng thận.
- Theo dõi tim thai và tử cung: Kiểm tra tần số tim thai, chiều cao tử cung, vị trí nhau thai và lượng nước ối để đảm bảo thai phát triển đúng theo tuổi.
- Tư vấn chế độ dinh dưỡng và vận động: Bác sĩ sẽ hướng dẫn mẹ điều chỉnh chế độ ăn giàu sắt, canxi, DHA, đồng thời khuyến khích vận động nhẹ như đi bộ hoặc yoga bầu để tăng lưu thông máu và giảm mệt mỏi.
Mẹ cần kiểm tra sức khỏe tổng quát định kỳ để đảm bảo sức khỏe của cả mẹ và bé
Lời khuyên từ bác sĩ Sản khoa
Khi đã hiểu rõ về khả năng thực hiện NIPT ở tuần thai 18, mẹ bầu cũng cần chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe và theo dõi thai kỳ đúng cách. Đây là giai đoạn thai nhi phát triển mạnh, nên việc kết hợp giữa khám định kỳ, sàng lọc di truyền và duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp mẹ yên tâm hơn về thai kỳ của mình. Cụ thể mẹ cần:
1. Thực hiện NIPT càng sớm càng tốt
Dù ở tuần thai 18 mẹ bầu vẫn có thể làm NIPT, nhưng việc thực hiện sớm hơn, từ tuần 10 - 12 sẽ giúp bác sĩ có thêm thời gian đánh giá và xử trí nếu phát hiện nguy cơ cao. Làm NIPT sớm cũng giúp mẹ chủ động hơn trong kế hoạch theo dõi và đảm bảo thai kỳ an toàn.
2. Kết hợp kết quả NIPT với siêu âm hình thái học
Việc kết hợp kết quả xét nghiệm NIPT với siêu âm hình thái học mang lại giá trị sàng lọc toàn diện hơn cho thai kỳ. Nếu NIPT giúp đánh giá nguy cơ bất thường nhiễm sắc thể ở mức độ di truyền, thì siêu âm hình thái học lại cho phép quan sát chi tiết cấu trúc cơ thể thai nhi, phát hiện sớm các dị tật hình thái như tim bẩm sinh, hở hàm ếch hay tật nứt đốt sống.
Khi hai kết quả này được đối chiếu, bác sĩ có thể đưa ra đánh giá chính xác hơn về tình trạng phát triển của thai nhi, đồng thời tư vấn hướng xử trí phù hợp nếu phát hiện bất thường. Sự kết hợp này đặc biệt quan trọng ở giai đoạn tuần 18 - 22, giúp mẹ bầu yên tâm hơn và chủ động trong quá trình theo dõi thai kỳ.
3. Theo dõi sức khỏe định kỳ và tuân thủ chỉ định của bác sĩ
Ở giai đoạn thai 18 tuần, việc theo dõi sức khỏe định kỳ giúp bác sĩ kiểm soát chặt chẽ sự phát triển của thai nhi và tình trạng thể chất của mẹ bầu. Mẹ nên khám thai đúng lịch, thực hiện đầy đủ các xét nghiệm được chỉ định để phát hiện sớm những thay đổi bất thường trong thai kỳ.
Tuân thủ đúng chỉ định và lịch khám không chỉ giúp phát hiện sớm các biến chứng, mà còn giúp bác sĩ điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi và vận động phù hợp, đảm bảo thai nhi phát triển khỏe mạnh và mẹ có một thai kỳ an toàn, thuận lợi.
4. Duy trì chế độ dinh dưỡng cân bằng
Ở tuần thai thứ 18, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong việc nuôi dưỡng thai nhi và duy trì sức khỏe cho mẹ bầu. Giai đoạn này, thai đang phát triển nhanh về cân nặng, não bộ và hệ xương, vì vậy mẹ cần đảm bảo ăn đủ chất, đúng cách, đúng thời điểm để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng ngày càng tăng. Mẹ nên ưu tiên các nhóm thực phẩm giàu dưỡng chất như:
- Chất đạm (protein): Có trong thịt nạc, cá, trứng, sữa, đậu phụ, giúp thai phát triển cơ và mô.
- Sắt và acid folic: Có trong thịt đỏ, gan, rau lá xanh, giúp phòng thiếu máu và hỗ trợ hình thành tế bào máu cho thai nhi.
- Canxi và vitamin D: Có trong sữa, phô mai, cá hồi, giúp hình thành xương và răng chắc khỏe.
- DHA và omega-3: Có trong cá biển, hạt óc chó, giúp phát triển não bộ và thị giác của bé.
Mẹ nên ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày, hạn chế thực phẩm nhiều đường, dầu mỡ hoặc đồ chế biến sẵn. Uống đủ 2 - 2,5 lít nước mỗi ngày, có thể bổ sung thêm sữa bầu hoặc nước trái cây tươi để tăng năng lượng và khoáng chất.
5. Giữ tinh thần thoải mái và vận động nhẹ nhàng
Bên cạnh dinh dưỡng, sức khỏe tinh thần cũng ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của thai nhi. Ở tuần 18, hormone thai kỳ thay đổi mạnh có thể khiến mẹ dễ cáu gắt, mệt mỏi hoặc lo lắng hơn bình thường. Vì vậy, việc giữ tâm lý ổn định và duy trì vận động nhẹ nhàng là rất cần thiết để mẹ bầu cảm thấy thư giãn, ngủ ngon và thai nhi phát triển tốt. Mẹ có thể áp dụng một số cách đơn giản như:
- Dành thời gian nghỉ ngơi và thư giãn mỗi ngày, tránh làm việc quá sức.
- Tập các bài yoga bầu, đi bộ nhẹ hoặc hít thở sâu để tăng lưu thông máu, giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ.
- Nghe nhạc, đọc sách, trò chuyện với con để kết nối cảm xúc, đồng thời kích thích phát triển giác quan của thai nhi.
- Chia sẻ với người thân hoặc bác sĩ nếu cảm thấy lo âu, mất ngủ hay thay đổi tâm trạng kéo dài – đây là cách hiệu quả để được hỗ trợ kịp thời.
Kết luận
Việc hiểu rõ thai 18 tuần có xét nghiệm NIPT được không giúp mẹ chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe cho cả hai. Thai 18 tuần vẫn có thể thực hiện xét nghiệm NIPT với độ chính xác cao, đặc biệt khi kết hợp cùng siêu âm hình thái học sẽ giúp đánh giá toàn diện cả yếu tố di truyền và cấu trúc của thai nhi. Bên cạnh đó, mẹ cũng cần duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, kiểm tra sức khỏe định kỳ, vận động nhẹ nhàng và giữ tinh thần thoải mái để đảm bảo thai kỳ diễn ra thuận lợi, an toàn.
Nếu mẹ đang tìm địa chỉ xét nghiệm NIPT uy tín, Bệnh viện Đại học Phenikaa (PhenikaaMec) là lựa chọn đáng tin cậy với Trung tâm Y học bào thai chuyên sâu, nơi hội tụ đội ngũ bác sĩ đầu ngành trong lĩnh vực chẩn đoán và can thiệp trước sinh. Trung tâm được trang bị hệ thống máy giải trình tự gen hiện đại, phòng xét nghiệm đạt chuẩn quốc tế, cùng quy trình kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt từ khâu lấy mẫu đến phân tích và trả kết quả.
Tại đây, mẹ bầu không chỉ được thực hiện xét nghiệm NIPT an toàn, chính xác, mà còn được tư vấn chuyên sâu về các nguy cơ di truyền và bất thường thai nhi, giúp hiểu rõ kết quả và lựa chọn hướng xử trí phù hợp nếu cần. Mẹ hãy gọi ngay hotline 1900 886648 để được tư vấn miễn phí và đặt lịch thăm khám cùng chuyên gia nhé!
