Gan nhiễm mỡ độ 1 là giai đoạn sớm của bệnh lý gan do tích tụ mỡ, thường không có triệu chứng rõ ràng. Phát hiện sớm và thay đổi lối sống kịp thời sẽ giúp phục hồi chức năng gan hiệu quả, ngăn ngừa tiến triển sang xơ gan, viêm gan hay ung thư gan.
Gan nhiễm mỡ độ 1 là gì?
Gan nhiễm mỡ độ 1 là giai đoạn sớm nhất của bệnh gan nhiễm mỡ (Fatty liver disease), xảy ra khi tỷ lệ chất béo trong gan dao động từ 5% đến dưới 10% trọng lượng gan. Ở thời điểm này, bệnh tiến triển một cách lặng lẽ, hiếm khi biểu hiện triệu chứng rõ ràng nên thường không được phát hiện kịp thời.
Tuy nhiên, đây chính là giai đoạn lý tưởng để can thiệp, giúp phục hồi chức năng gan hiệu quả nếu được chẩn đoán sớm. Ngược lại, nếu chủ quan và trì hoãn điều trị, gan nhiễm mỡ có thể chuyển sang các mức độ nặng hơn, đe dọa sức khỏe và gây tổn thương gan ngày càng nghiêm trọng.
>>Tìm hiểu thêm: Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu
Gan nhiễm mỡ độ 1 cần được phát hiện sớm để ngăn ngừa các biến chứng
Nguyên nhân gan nhiễm mỡ độ 1
Gan nhiễm mỡ mức độ 1 là giai đoạn đầu của tình trạng chất béo bắt đầu tích tụ bất thường trong mô gan. Giai đoạn này thường hình thành do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả lối sống thiếu lành mạnh kết hợp rối loạn chuyển hóa trong cơ thể. Cụ thể do:
1. Nguyên nhân do lối sống
Bạn có thể đang duy trì một số thói quen ăn uống, sinh hoạt làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ như:
- Do tiêu thụ rượu, bia: Việc sử dụng đồ uống chứa cồn, đặc biệt là rượu mạnh, làm gián đoạn hoạt động của tế bào gan do tác động của ethanol trong quá trình chuyển hóa. Khi chức năng gan suy giảm, khả năng xử lý chất béo cũng bị ảnh hưởng, khiến mỡ dễ tích tụ trong gan.
- Do chế độ ăn mất cân đối: Việc tiêu thụ nhiều đường đơn, tinh bột tinh chế hoặc chất béo bão hòa khiến gan phải làm việc quá tải, dẫn đến dư thừa mỡ và tích tụ dần trong tế bào gan.
- Giảm cân đột ngột: Những phương pháp giảm cân thiếu khoa học có thể khiến gan không thích ứng kịp, gây ra rối loạn chuyển hóa và hình thành gan nhiễm mỡ.
2. Nguyên nhân do bệnh lý
Dưới đây là các bệnh lý làm tăng nguy cơ suy giảm chức năng gan:
- Do béo phì, thừa cân: Tình trạng phổ biến ở người béo phì, thừa cân, khiến cơ thể không còn đáp ứng hiệu quả với insulin. Từ đó làm rối loạn chuyển hóa đường và gián tiếp khiến gan tích tụ chất béo. Ngày nay, tỷ lệ trẻ bị gan nhiễm mỡ độ 1 gia tăng chủ yếu bắt nguồn từ lý do này.
- Rối loạn chuyển hóa: Các tình trạng bệnh lý như đái tháo đường type 2, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu hay hội chứng chuyển hóa đều làm tăng gánh nặng chuyển hóa cho gan, khiến mỡ dễ tích tụ hơn.
- Tăng triglyceride máu: Khi nồng độ triglyceride trong máu vượt ngưỡng bình thường, gan buộc phải lưu trữ chất béo nhiều hơn, dẫn đến hiện tượng nhiễm mỡ.
3. Một số nguyên nhân khác
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ bao gồm:
- Di truyền: Trong một số trường hợp, dù có chế độ sinh hoạt điều độ nhưng bạn vẫn có thể mắc gan nhiễm mỡ do di truyền – khi các gen liên quan đến chuyển hóa lipid bị đột biến hoặc hoạt động bất thường.
- Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc sử dụng lâu dài như corticosteroid, thuốc điều trị HIV/AIDS, thuốc chống ung thư… có thể ảnh hưởng đến gan, làm thay đổi cơ chế chuyển hóa chất béo.
Gan nhiễm mỡ thường do lối sống thiếu khoa học và các vấn đề chuyển hóa trong cơ thể
Dấu hiệu gan nhiễm mỡ độ 1
Ở giai đoạn khởi phát, triệu chứng gan nhiễm mỡ độ 1 thường không rõ ràng. Tuy nhiên, một số người bệnh vẫn có thể nhận thấy những biểu hiện cảnh báo chức năng gan đang suy giảm như sau:
- Cảm giác mệt mỏi kéo dài, thiếu năng lượng: Khi gan hoạt động kém, quá trình chuyển hóa và cung cấp năng lượng cho cơ thể cũng trở nên kém hiệu quả, dễ rơi vào trạng thái uể oải, giảm sức sống.
- Tức nhẹ hoặc nặng nề vùng bụng phải: Do gan bắt đầu phì đại nhẹ vì tích tụ mỡ nên bạn có thể cảm thấy khó chịu hoặc nặng ở khu vực dưới xương sườn phải.
- Tăng cân không rõ nguyên nhân: Một số người dù không ăn nhiều hơn bình thường nhưng vẫn tăng cân đều, nguyên nhân thường liên quan đến việc tích tụ mỡ nội tạng, đặc biệt là trong gan.
- Rối loạn đường huyết nhẹ: Ở người có gan nhiễm mỡ kèm kháng insulin, glucose trong máu có xu hướng tăng cao, đi kèm biểu hiện như khô miệng, tiểu nhiều, thèm ăn ngọt.
- Cảm giác khó chịu, ăn uống kém: Chức năng gan suy giảm khiến bạn ăn uống kém, cơ thể suy nhược.
Ăn uống kém, cơ thể mệt mỏi có thể là dấu hiệu của suy giảm chức năng gan ở giai đoạn đầu
Tham khảo thêm:
- Gan Nhiễm Mỡ Có Mấy Cấp Độ? Có Nguy Hiểm Không? Chuyên Gia Giải Đáp
- Co Thắt Tâm Vị (Achalasia) Là Gì? Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị
Gan nhiễm mỡ cấp độ 1 có nguy hiểm không?
Ở giai đoạn đầu, gan nhiễm mỡ thường chưa gây tổn hại nghiêm trọng đến chức năng gan. Tuy nhiên, nếu không được kiểm soát đúng cách, bệnh có khả năng tiến triển âm thầm sang độ 2 hoặc độ 3, lúc này gan bắt đầu suy yếu. Khi lượng chất béo tích tụ ngày càng nhiều, tế bào gan dễ bị tổn thương, kéo theo viêm gan mạn tính, xơ gan hoặc thậm chí là ung thư gan.
Phương pháp chẩn đoán gan nhiễm mỡ cấp độ 1
Ở giai đoạn sớm, gan nhiễm mỡ thường không gây ra triệu chứng rõ ràng, khiến nhiều người không nhận biết được sự hiện diện của bệnh. Vì thế, phần lớn trường hợp chỉ được phát hiện tình cờ khi thực hiện khám sức khỏe định kỳ hoặc kiểm tra các vấn đề khác liên quan đến gan. Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện một số phương pháp sau:
- Xét nghiệm sinh hóa máu: Giúp đánh giá chức năng gan thông qua các chỉ số như ALT, AST, kiểm tra đường huyết lúc đói, chỉ số HbA1C, và sàng lọc các bệnh lý kèm theo như viêm gan do virus, bệnh celiac…
- Kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh: Bao gồm siêu âm bụng để phát hiện tình trạng mỡ tích tụ tại gan. Trong những trường hợp cần đánh giá chuyên sâu hơn, bác sĩ có thể đề nghị chụp CT scan, MRI hoặc đo độ đàn hồi gan bằng sóng siêu âm (elastography) nhằm phát hiện sớm nguy cơ xơ hóa.
- Sinh thiết gan: Nếu các kết quả trên chưa đủ kết luận hoặc nghi ngờ gan bị tổn thương sâu, bác sĩ có thể chỉ định lấy mẫu mô gan để phân tích dưới kính hiển vi. Phương pháp này giúp xác định mức độ viêm, xơ gan chính xác nhất. Nhưng ít áp dụng do rủi ro cao và có những biện pháp khác thay thế như Fibroscan.
Hình ảnh gan nhiễm mỡ độ 1, 2 và 3
Điều trị gan nhiễm mỡ cấp độ 1
Việc điều trị gan nhiễm mỡ độ 1 chủ yếu tập trung vào việc điều chỉnh lối sống nhằm phục hồi chức năng gan và ngăn ngừa bệnh diễn tiến nặng hơn. Một số biện pháp thường được khuyến nghị bao gồm:
1. Giảm cân khoa học
Việc giảm cân thông qua chế độ ăn uống lành mạnh kết hợp với tập luyện đều đặn có thể giúp giảm lượng mỡ tích tụ trong gan một cách đáng kể. Đây là cách điều trị gan nhiễm mỡ độ 1 đơn giản ai cũng có thể thực hiện được.
2. Thay đổi chế độ ăn
Người bị gan nhiễm mỡ độ 1 nên ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ như rau củ, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên cám, cá béo và dầu thực vật không bão hòa. Ngoài ra cần hạn chế sử dụng đường tinh luyện, chất béo động vật và các sản phẩm chế biến sẵn.
Chế độ ăn uống lành mạnh, cắt giảm chất béo, tinh bột, đường ngọt giúp cải thiện chức năng gan
3. Tăng cường vận động thể lực
Cách chữa gan nhiễm mỡ độ 1 đơn giản nhất là duy trì hoạt động thể chất thường xuyên. Bạn nên duy trì ít nhất 150 phút hoạt động thể chất mỗi tuần để hỗ trợ đốt cháy mỡ thừa và cải thiện chuyển hóa.
4. Tránh xa rượu bia
Đồ uống có cồn là một trong những yếu tố làm gia tăng tổn thương gan, vì vậy cần ngưng hoàn toàn nếu đang mắc gan nhiễm mỡ.
5. Kiểm soát các bệnh lý nền
Quản lý hiệu quả các vấn đề sức khỏe đi kèm như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, tiểu đường… là cách trị gan nhiễm mỡ độ 1 giúp làm giảm gánh nặng chuyển hóa cho gan.
6. Điều trị bằng thuốc (nếu cần thiết)
Trong trường hợp thay đổi thói quen sinh hoạt không mang lại hiệu quả như mong đợi, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng một số loại thuốc hỗ trợ chức năng gan hoặc điều chỉnh chuyển hóa mỡ theo chỉ định cụ thể.
Kết luận
Gan nhiễm mỡ độ 1 là giai đoạn sớm, hoàn toàn có thể điều chỉnh và phục hồi nếu được phát hiện kịp thời và điều trị đúng cách. Đừng để những dấu hiệu ban đầu bị bỏ qua, khiến bệnh âm thầm tiến triển đến viêm gan, xơ gan hay thậm chí ung thư gan.
Hãy đến ngay Trung tâm Tiêu hóa Bệnh viện Đại học Phenikaa – nơi quy tụ đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm cùng hệ thống xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh hiện đại như FibroScan, MRI gan, xét nghiệm chức năng gan chuyên sâu. Bạn hãy đặt lịch khám qua hotline: 1900 886648 để được tư vấn chế độ ăn uống, theo dõi chỉ số men gan, mỡ máu và kiểm soát bệnh hiệu quả ngay từ giai đoạn đầu.
