Gan nhiễm mỡ độ 3 xảy ra khi tế bào gan đã bị tổn thương nghiêm trọng, có nguy cơ tiến triển thành xơ gan hoặc ung thư gan nếu không được điều trị kịp thời. Ở giai đoạn này thường gặp triệu chứng như mệt mỏi, đau tức vùng hạ sườn phải, chán ăn, vàng da... Vậy nguyên nhân do đâu, phác đồ điều trị như thế nào? Tìm hiểu ngay trong nội dung bài viết dưới đây.
Gan nhiễm mỡ độ 3 là gì?
Gan nhiễm mỡ độ 3 là giai đoạn nặng nhất của bệnh gan nhiễm mỡ. Ở giai đoạn này, lượng mỡ tích tụ trong tế bào gan vượt quá 30% tổng trọng lượng gan, gây tổn thương rõ rệt đến cấu trúc và chức năng gan. Nếu không được điều trị kịp thời, gan nhiễm mỡ độ 3 có thể dẫn đến viêm gan, xơ gan hoặc thậm chí ung thư gan.
>>> Tìm hiểu: Gan nhiễm mỡ độ 1
Gan nhiễm mỡ cấp độ 3 có thể tiến triển thành xơ gan, ung thư gan
Dấu hiệu gan nhiễm mỡ độ 3
Gan nhiễm mỡ độ 3 là giai đoạn nặng nhất của bệnh gan nhiễm mỡ. Lúc này, mỡ tích tụ quá nhiều trong gan, gây tổn thương nghiêm trọng cho tế bào gan. Ở mức độ này, gan đã bắt đầu suy giảm rõ rệt chức năng và có nguy cơ cao tiến triển thành xơ gan hoặc ung thư gan nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Các dấu hiệu nhận biết thường bao gồm:
- Mệt mỏi kéo dài: Bạn cảm thấy suy nhược, mất năng lượng ngay cả khi nghỉ ngơi đầy đủ.
- Đau âm ỉ vùng hạ sườn phải: Do gan sưng to, chèn ép các mô xung quanh.
- Chán ăn, buồn nôn hoặc nôn: Chức năng gan suy yếu làm ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.
- Thay đổi cân nặng: Có thể là tăng cân do tích mỡ, hoặc sụt cân bất thường do mất cơ, rối loạn chuyển hóa.
- Rối loạn tiêu hóa: Cảm giác đầy bụng, khó tiêu, phân nhạt màu.
Khi bệnh tiến triển thành xơ gan sẽ dẫn đến các triệu chứng sau:
- Vàng da, vàng mắt: Do gan không còn khả năng xử lý bilirubin, dẫn đến tích tụ trong máu.
- Bụng to (cổ trướng): Do tăng áp lực tĩnh mạch cửa và giảm tổng hợp protein albumin.
- Phù chân: Thường kèm theo bụng to, do mất cân bằng dịch trong cơ thể.
- Lú lẫn, mất tập trung: Biểu hiện của bệnh não gan, cảnh báo nguy cơ suy gan.
- Xuất huyết tiêu hóa: Do vỡ tĩnh mạch thực quản (biến chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa).
Vàng da là triệu chứng thường gặp ở người có tổn thương gan
Nguyên nhân gan nhiễm mỡ độ 3
Gan nhiễm mỡ độ 3 là giai đoạn tiến triển nặng nhất của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, khi lượng mỡ tích tụ trong gan vượt quá 30% trọng lượng gan và bắt đầu gây tổn thương tế bào gan, viêm gan, xơ hóa và có thể tiến tới xơ gan. Các nguyên nhân thường gặp bao gồm:
1. Chế độ ăn uống không lành mạnh
Một chế độ ăn giàu carbohydrate tinh chế (như bánh ngọt, nước ngọt), chất béo bão hòa và thực phẩm chế biến sẵn sẽ làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ. Lượng calo dư thừa không được chuyển hóa sẽ tích tụ dưới dạng triglyceride trong gan, gây rối loạn chuyển hóa lipid và dẫn đến tình trạng viêm, tổn thương gan.
2. Thừa cân và béo phì, đặc biệt là béo bụng
Béo phì là yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến gan nhiễm mỡ độ 3. Đặc biệt, nếu bạn là nam giới trên 40 tuổi, làm việc văn phòng và có BMI > 25, nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ độ 3 của bạn cao gấp 4 lần người bình thường. Khi lượng mỡ tích tụ quá mức, axit béo tự do từ mô mỡ sẽ được vận chuyển đến gan. Điều này khiến gan bị “quá tải” trong việc xử lý chất béo, dẫn đến viêm, xơ hóa và giảm chức năng gan.
3. Mắc các bệnh lý chuyển hóa
Một số bệnh nền làm tăng nguy cơ phát triển gan nhiễm mỡ nặng:
- Đái tháo đường type 2 và kháng insulin: Khi insulin không hoạt động hiệu quả, gan tăng sản xuất glucose và tích trữ chất béo, dẫn đến viêm gan nhiễm mỡ.
- Hội chứng chuyển hóa: Tập hợp các yếu tố như béo phì, cao huyết áp, đường máu cao và rối loạn lipid máu khiến gan dễ tổn thương.
- Tăng cholesterol và triglyceride: Gan là cơ quan xử lý chất béo. Khi máu chứa quá nhiều triglyceride hoặc HDL thấp, gan phải làm việc quá mức, dẫn đến mỡ tích tụ.
4. Lạm dụng thuốc
Một số loại thuốc như: Corticosteroid, Tamoxifen, Amiodarone,… có thể gây độc cho gan hoặc ảnh hưởng đến chuyển hóa chất béo trong gan nếu sử dụng lâu dài hoặc không đúng chỉ định.
5. Các nguyên nhân khác
Ngoài những nguyên nhân chính trên, một số yếu tố khác cũng làm tăng nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ độ 3 như: Uống rượu bia, lười vận động, giảm cân đột ngột, suy dinh dưỡng. Ngoài ra, yếu tố di truyền, trong gia đình bạn có người mắc bệnh gan mạn tính thì nguy cơ bạn mắc bệnh cũng cao hơn bình thường.
Tiểu đường làm tăng biến chứng gan nhiễm mỡ, viêm gan mãn tính, xơ gan, ung thư biểu mô tế bào gan
Tìm hiểu thêm:
- Gan Nhiễm Mỡ Độ 2 Có Nguy Hiểm Không? Triệu Chứng, Nguyên Nhân
- Gan Nhiễm Mỡ Có Mấy Cấp Độ? Có Nguy Hiểm Không? Chuyên Gia Giải Đáp
Gan nhiễm mỡ độ 3 có nguy hiểm không?
Gan nhiễm mỡ, đặc biệt là khi tiến triển đến các giai đoạn nặng, có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng. Dưới đây là các biến chứng thường gặp:
1. Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH)
Đây là giai đoạn tiến triển từ gan nhiễm mỡ đơn thuần sang tình trạng gan bị viêm và tổn thương. Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu là một dạng viêm mạn tính, gây phá hủy tế bào gan, dẫn đến nguy cơ xơ gan. Đồng thời, tình trạng này cũng làm tăng khả năng mắc các bệnh lý nguy hiểm khác như tiểu đường, tim mạch và rối loạn chuyển hóa.
2. Xơ gan
Khi mỡ tích tụ trong gan kéo dài kết hợp với phản ứng viêm, gan sẽ dần bị xơ hóa, dẫn đến tình trạng xơ gan. Đây là giai đoạn nặng, làm suy giảm chức năng gan một cách nghiêm trọng và gây tổn thương không thể phục hồi. Trong nhiều trường hợp, bệnh nhân có thể cần phải ghép gan để duy trì sự sống.
3. Ung thư gan
Gan nhiễm mỡ độ 3 kéo dài làm tăng nguy cơ phát triển ung thư biểu mô tế bào gan – dạng ung thư gan nguyên phát phổ biến nhất. Cơ chế hình thành ung thư là do tình trạng viêm gan mạn tính và xơ gan tạo ra môi trường thuận lợi cho sự biến đổi ác tính của tế bào gan.
4. Các bệnh lý liên quan khác
Gan nhiễm mỡ độ 3 còn làm gia tăng nguy cơ mắc một số bệnh lý nguy hiểm khác, bao gồm: Bệnh tim mạch, bệnh tiểu đường tuýp 2, bệnh thận, sỏi mật,… Vì vậy, phát hiện sớm và điều trị kịp thời là yếu tố then chốt để ngăn chặn tiến triển nguy hiểm của gan nhiễm mỡ.
Gan nhiễm mỡ độ 3 nếu không được điều trị có thể dẫn đến biến chứng ung thư gan
Phương pháp chẩn đoán gan nhiễm mỡ độ 3
Để chẩn đoán gan nhiễm mỡ độ 3 – mức độ nặng nhất của bệnh lý gan nhiễm mỡ, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện các phương pháp sau:
1. Siêu âm bụng
Đây là phương pháp phổ biến, không xâm lấn, giúp đánh giá mức độ gan nhiễm mỡ thông qua độ sáng của mô gan. Ở độ 3, gan có độ hồi âm rất cao, mờ tĩnh mạch trong gan và khó quan sát cơ hoành.
Hình ảnh siêu âm gan nhiễm mỡ cấp độ 3
2. Chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT scan)
Những kỹ thuật hình ảnh này giúp xác định chính xác tỷ lệ mỡ trong gan, mức độ tổn thương nhu mô gan, đồng thời loại trừ các nguyên nhân khác gây tổn thương gan.
3. Xét nghiệm máu
Bác sĩ có thể chỉ định bạn làm thêm các xét nghiệm như: Kiểm tra men gan (ALT, AST), xét nghiệm chức năng gan hoặc các bệnh lý nền như: lipid máu, đường huyết, HbA1c, HBsAg, Anti-HCV, Ferritin...
4. Sinh thiết gan (nếu cần thiết)
Đây là tiêu chuẩn vàng để xác định chính xác mức độ nhiễm mỡ, viêm và xơ hóa gan. Tuy nhiên, chỉ được chỉ định khi cần đánh giá tổn thương sâu hoặc phân biệt với các bệnh lý gan khác.
Phác đồ điều trị gan nhiễm mỡ độ 3
Dưới góc nhìn chuyên môn của bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa, điều trị viêm gan nhiễm mỡ (đặc biệt là gan nhiễm mỡ có viêm - NASH) cần được tiến hành theo một phác đồ toàn diện, cá thể hóa cho từng bệnh nhân, dựa trên mức độ tổn thương gan và bệnh lý đi kèm. Dưới đây là phân tích cụ thể:
1. Thay đổi lối sống – nền tảng quan trọng nhất
Đây là phương pháp điều trị hiệu quả, an toàn và bắt buộc đối với mọi bệnh nhân gan nhiễm mỡ.
- Tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5–6 ngày/tuần (đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội…).
- Giảm cân an toàn (mục tiêu giảm 7–10% trọng lượng cơ thể), tránh giảm quá nhanh gây rối loạn chuyển hóa.
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Cần giảm mỡ bão hòa, thịt đỏ, nội tạng động vật, tăng cường rau xanh, trái cây, cá, ngũ cốc nguyên cám, hạn chế đường tinh luyện, nước ngọt, rượu bia.
- Hạn chế stress, ngủ đủ giấc, tránh thức khuya.
Thực đơn cho người mắc gan nhiễm mỡ độ 3 cần tăng cường ăn nhiều rau xanh, hoa quả, hạn chế đồ chiên xào, đường ngọt
2. Dùng thuốc hạ lipid máu
Bác sĩ chuyên khoa có thể cân nhắc chỉ định dùng thuốc dành cho bệnh nhân có rối loạn lipid máu hoặc gan nhiễm mỡ kèm xơ gan, viêm gan:
- Statin (atorvastatin, rosuvastatin): Hạ cholesterol xấu (LDL), cải thiện men gan.
- Fibrate: Giảm triglyceride – loại mỡ chủ yếu tích tụ trong gan.
3. Thuốc tăng nhạy cảm insulin và điều trị chuyển hóa
Người bị gan nhiễm mỡ độ 3 có bệnh lý nền như: Đái tháo đường, kháng insulin hoặc hội chứng chuyển hóa có thể được bác sĩ tư vấn một số loại thuốc sau:
- Metformin: Cải thiện đường huyết, giảm tích mỡ tại gan.
- Pioglitazone: Hiệu quả trên mô học gan trong NASH.
- Acid Ursodeoxycholic (UDCA): Bảo vệ tế bào gan, hỗ trợ giảm men gan.
- Các thuốc bổ trợ khác (dựa theo tình trạng cá thể): Rosiglitazone, losartan, orlistat, betaine...
Lưu ý: Khi dùng thuốc, bạn nên kết hợp theo dõi men gan, đường huyết và tác dụng để điều chỉnh liều lượng phù hợp.
4. Một số loại thuốc hỗ trợ điều trị
Ngoài việc dùng thuốc điều trị, bác sĩ có thể tư vấn bạn sử dụng thuốc hỗ trợ giảm viêm, cải thiện tổn thương mô gan, bao gồm:
- Vitamin E: Làm giảm men gan, cải thiện tình trạng viêm.
- Vitamin C: Kết hợp với E có thể giảm nhẹ xơ hóa.
- Silymarin (chiết xuất từ cây kế sữa): Tăng cường bảo vệ gan.
- Probucol: Chống oxy hóa và giảm mỡ máu, nhưng hiệu quả mô học chưa rõ ràng.
5. Điều trị khi xuất hiện biến chứng
Khi đã có xơ gan, ung thư gan, bác sĩ sẽ phối hợp các biện pháp:
- Dùng thuốc ức chế xơ hóa, hỗ trợ chức năng gan.
- Điều trị triệu chứng như: lợi tiểu nếu cổ trướng, thuốc bảo vệ tế bào gan, kháng virus nếu có đồng nhiễm viêm gan B/C.
- Cân nhắc ghép gan nếu xơ gan, ung thư gan giai đoạn đầu.
6. Điều trị gan nhiễm mỡ kết hợp bệnh lý nền
Gan nhiễm mỡ thường đi kèm với các bệnh như: Đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp, hội chứng chuyển hóa, béo phì hoặc bệnh lý tim mạch,... bác sĩ sẽ phối hợp điều trị đa bệnh lý, theo dõi sát sao, tránh tương tác thuốc và hạn chế tác dụng phụ lên gan.
Phác đồ điều trị gan nhiễm mỡ độ nặng hoặc có viêm luôn đòi hỏi sự phối hợp giữa bác sĩ và người bệnh. Dù có nhiều thuốc hỗ trợ, nhưng thay đổi lối sống vẫn là biện pháp quan trọng nhất và quyết định hiệu quả lâu dài. Bạn cần kiên trì, không bỏ điều trị giữa chừng, kết hợp tái khám định kỳ để được điều chỉnh phù hợp theo diễn tiến bệnh.
Kết luận
Gan nhiễm mỡ độ 3 là giai đoạn nghiêm trọng, có nguy cơ dẫn đến viêm gan, xơ gan hoặc thậm chí ung thư gan nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc thăm khám sớm, xây dựng lối sống khoa học và theo dõi định kỳ là yếu tố then chốt giúp kiểm soát và cải thiện bệnh.
Nếu bạn hoặc người thân đang lo lắng về tình trạng gan nhiễm mỡ độ 3, hãy đến Trung tâm Y học bào thai – Bệnh viện Đại học Phenikaa để được các bác sĩ chuyên khoa tư vấn và hỗ trợ điều trị hiệu quả. Đừng để gan nhiễm mỡ âm thầm tàn phá sức khỏe của bạn. Trung tâm Tiêu hóa PhenikaaMec sẵn sàng đồng hành cùng bạn trong hành trình phục hồi sức khỏe. Liên hệ ngay: 1900 886648.
